• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آثار بدگمانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بدگمانی یا سوء ظن از صفات رذیله بوده و به معنای خطور گمان بد نسبت به خداوند و یا مؤمن است. برای بدگمانی آثار بسیاری ذکر شده است. بی‌اعتمادی، دوست‌گریزی، تجسس، کینه‌توزی، فساد عبادت و هلاکت از جمله آثار بدگمانی به شمار می‌آید.



کسانی که بدگمان هستند نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند؛ زیرا همه را خائن می‌دانند. آنها هرگز نمی‌توانند با کسی مشورت کنند و از او نظر بخواهند. روح تعاون ندارند و در تنهایی به سر می‌برند. امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «بدترین افراد کسانی هستند که به سبب بدگمانی به هیچ کس اعتماد ندارند و به سبب بدرفتاری هیچ کس به آنان اعتماد نمی‌کند».


بدگمانی موجب می‌شود دوستان از چنین افرادی گریزان شوند. یکی از عوامل پدیدآورنده دوستی، خوش‌گمانی است؛ چنان‌که امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «هر کس به مردم خوش‌گمان باشد، دوستی و محبت آنان را به دست می‌آورد».


انسان بدگمان برای کشف اسرار و رازهای نهانی مردم به جست وجو می‌پردازد. قرآن، گناه سوء ظن را در کنار تجسس و غیبت ذکر کرده است. شاید به ترتب آنها بر یک دیگر هم نظر دارد. از گمان بد، تجسس آغاز می‌شود و به دنبال تجسس از عیوب مردم و اطلاع بر آنها، غیبت شروع می‌شود.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «از گمان بد دوری کنید؛ زیرا گمان بد، دروغ‌ترین سخن است». در جای دیگر فرمود: «بدترین مردم کسانی هستند که بدگمانند و بدترین بدگمانان کسانی هستند که از اسرار مردم جست وجو می‌کنند».


محبت و علاقه قلبی دوطرفه است، وقتی شخص به دوستش بدگمان بود منشأ بی‌مهری و اختلاف و کینه می‌شود. کینه نیز منشأ نزاع و خیانت و درگیری خواهد بود. کینه افزون بر آثار نامطلوب در جامعه، خود شخص کینه توز را نیز دچار عوارض درونی و فکری می‌کند.


بدگمانی، منشا گناهانی مانند: غیبت، تهمت، کینه، عجب و... می‌شود. هریک از این معاصی نیز زمینه‌ساز تباهی عبادت است.
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «از بدگمانی بپرهیز؛ زیرا بدگمانی عبادت را تباه می‌کند».


امام علی (علیه‌السّلام) فرمود: «بدگمانی همراهش را هلاک می‌کند و دوری‌کننده از آن نجات می‌یابد».


۱. طرابلسی کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، ج۱، ص۲۸۳.    
۲. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم، ص۶۴۱.    
۳. محمدی ری‌شهری، محمد، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۷۸۵.    
۴. ابن‌حجاج نیشابوری، مسلم، صحیح مسلم، ج۴، ص۱۹۸۵.    
۵. نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۹، ص۱۴۷.    
۶. محمدی ری‌شهری، میزان الحکمه، ج۶، ص۵۷۱.    
۷. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم، ص۴۰۲.    



دفتر تبلیغات اسلامی، سایت بلاغ، یرگرفته از مقاله «بدگمانی»










جعبه ابزار