• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابواسحاق ابراهیم بن علی مدنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابواسحاق ابراهیم بن علی مدنی معروف به ابن‌هَرْمَه (۹۰-۱۷۶ هـ)، شاعری توانمند، فصیح و خوش‌سخن در قرن دوم هجری قمری بود. اشعاری در مقام و فضیلت فرزندان حضرت فاطمه (علیهاالسّلام)، به وی نسبت داده است و در ستایش خلفای عباسی هم شعر سروده است.



ابواسحاق ابراهیم بن علی بن سلمة بن عامر فهری قرشی، معروف به ابن‌هَرْمَه، در سال ۹۰ هـ در مدینه به دنیا آمد و مدت زیادی از عمرش را همان‌جا سپری کرد.
[۱] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۳۰۱.
[۲] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۲۰۸.

شاعری توانمند، فصیح و خوش‌سخن بود. ابن‌رُبیح و ابن‌زبنّج اشعار زیادی از او نقل کرده‌اند.
[۴] سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۲۱۰.

ایشان مسافرتی به شام داشت و در بغداد به همراه هیاتی از اهل مدینه بر مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ هـ) وارد شد.
[۷] ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۴، ص۳۹۷.
ابواسحاق در آغاز از هواداران علویان بود و چون از جانب منصور عباسی (خلافت ۱۳۶-۱۵۸ هـ) به مرگ تهدید شد، به ظاهر با ایشان قطع رابطه کرد. در ستایش منصور و ولید بن یزید (حکومت ۱۲۵-۱۲۶ هـ) اشعاری دارد.
خطیب بغدادی اشعاری را در مقام و فضیلت فرزندان حضرت فاطمه (علیهاالسّلام)، به وی نسبت داده است.
برخی او را خاتم شعرا دانسته‌اند. گویند: وی بسیار شراب می‌نوشید و بارها حدّ بر او جاری شد.


ابراهیم مدنی، در نهایت به سال ۱۷۶ هـ از دنیا رفت
[۱۴] ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۹، ص۲۱.
و در بقیع دفن شد. در تاریخ وفات او اختلاف است.


از ابن‌هرمه، قصیده‌های زیادی برجای مانده که از آن با عنوان دیوان شعر یاد شده است.
[۱۸] كحاله، عمر رضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۲۲.



برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه شود.
[۱۹] کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۲۰۸.
[۲۱] اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۲، ص۱۱۶.
[۲۳] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۲۳۷.
[۲۵] ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۱.



۱. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۳۰۱.
۲. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۲۰۸.
۳. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۶۴.    
۴. سزگين، محمد فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ص۲۱۰.
۵. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۶۳.    
۶. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۴، ص۵۱۰.    
۷. ابوالفرج اصفهانی، على بن حسين، الاغانی، ج۴، ص۳۹۷.
۸. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۲۷.    
۹. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۲۶.    
۱۰. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ج۷، ص۶۳.    
۱۱. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۶، ص۱۲۷.    
۱۲. ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۲، ص۸۴.    
۱۳. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۴۰.    
۱۴. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۹، ص۲۱.
۱۵. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۴۱.    
۱۶. زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۵۰.    
۱۷. آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱۷، ص۸۷.    
۱۸. كحاله، عمر رضا، المستدرک علی معجم المؤلفین، ص۲۲.
۱۹. کارل بروکلمان، تاریخ الادب العربی، ج۳، ص۲۰۸.
۲۰. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۴، ص۵۰۸.    
۲۱. اعلمی‌ حا‌ئری، محمدحسین‌، دائرة المعارف الشیعیة العامه، ج۲، ص۱۱۶.
۲۲. بغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانة الادب، ج۱، ص۲۰۴.    
۲۳. ابن‌عساکر، علی بن حسن، تهذیب تاریخ دمشق، ج۲، ص۲۳۷.
۲۴. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایه، ج۱۰، ص۱۶۹.    
۲۵. ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۸۱.
۲۶. مرزبانی، محمد بن عمران، الموشح، ص۲۸۵.    
۲۷. امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، ج۲، ص۱۸۹.    



پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۸۳، برگرفته از مقاله «ابواسحاق ابراهیم بن علی مدنی».






جعبه ابزار