احمد بن محمد طبری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن محمد طبری از علمای نحو بغداد بود.
طبری ، احمد بن محمد، از علمای نحو
بغداد در
قرن چهارم هجری.
خطیب بغدادی
نام او را به صورت احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم آورده ضبط کرده است. نام جد او به گونه‌های مختلف ثبت شده است.
حتی
آقابزرگ طهرانی هم در ذکر نام جد او دچار تناقض‌گویی شده است و آن را با اسامی مختلف، همچون یزدبان، یزدیار و نردبان، نقل کرده است.
سیدحسن صدر او را شیعی
مذهب دانسته و گفته است خاندان او، خاندانی بزرگ و جلیل‌القدر در
شیعه امامیه هستند.
طبری معاصر وزیر،
ابن‌فرات (وفات ۳۱۳)، بود و به عنوان
معلم در خانۀ وی خدمت می‌کرد
و آقابزرگ طهرانی
او را هم شیعه دانسته است.
طبری در
زبان عربی و
نحو حاذق و ماهر بود.
ابن‌ندیم
او را از علمای
مکتب بصره و هم‌سطح با عالم نحوی، ابوعلی بن ابی‌زرعه، دانسته و ابوالقاسم زجاجی
وی را استاد خویش معرفی کرده است. او همچنین آشنا به
علم حدیث و
قرائت نیز آشنا بود.
وی برای فراگیری حدیث نزد افرادی چون
ابومنذر ، نُصَیر بن یوسف و هاشم بن عبدالعزیز، که از دوستان نزدیک
علی بن حمزه کسایی بودند، تلمذ کرد.
احمد بن جعفر بن سلم (متوفای ۳۶۵) و عمر بن محمّد بن سیف از شاگردان او در علم زمینه حدیث بودند.
آراییء طبری او در خصوص
قرائت ، در کتاب «تحبیرالتیسیر» ذکر شده است.
احمد بن محمد بن عثمان‌القطان، بکار بن احمد، زکریا بن عیسی و عبدالواحد بن عمر از جمله شاگردان او در
علم قرائت بودند.
از جمله آثار تصنیفات طبری است: که غالب منابع به اتفاق از آن نام برده‌اند می‌توان به: المقصور و الممدود، المذکر و المؤنث، صورة‌الهمز، النحو، التصریف، و غریب‌القرآن اشاره کرد،
و آقابزرگ طهرانی
گفته‌اند که ابن‌ندیم، «عییون‌المعجزات» را هم به تصنیفات او افزوده است در حالی که در «الفهرست» چنین چیزی بیان نشده است. سزگین هم دو کتاب «اخبار» و «کلّا فی الکلام و القرآن» را از آثار او دانسته است.
(۱) آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، بیروت ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸.
(۲) ابن‌الجزری، غایة‌النهایة فی طبقات القراء.
(۳) ابن‌ندیم، الفهرست.
(۴) الامام سیدمحسن الامین، اعیان‌الشیعة، بیروت ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.
(۵) محمد بن محمد بن محمد بن علی بن یوسف الجزری، تحبیرالتیسیر فی قراءات الائمة العشرة، بیروت ۱۴۰۴/ ۱۹۸۳.
(۶) یاقوت حموی، معجم‌الادباء.
(۷) خطیب بغدادی، تاریخ بغداد.
(۸) ابوالقاسم الزجاجی، الایضاح فی علل النحو، چاپ د مازن‌المبارک.
(۹) جلال‌الدین عبدالرحمن سیوطی، بغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النحاة، ۱۳۸۴/۱۹۶۴.
(۱۰) حسن صدر، تأسیس‌الشیعة لعلوم الاسلام.
(۱۱) صلاح‌الدین خلیل بن ایبک صفدی، الوافی بالوفیات ۱۴۰۱/ ۱۹۸۱.
(۱۲) القفطی، انباه‌الرواة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۶۹/ ۱۹۵۰؛
دانشنامه جهان اسلام، موسسه دائرة المعارفالفقه الاسلامی، برگرفته از مقاله «احمد بن محمد طبری»، شماره۲۹.
