الهدایة الی اسرار الکفایه (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

این کتاب « الهدایة الی اسرار الکفایه» یکی از شروح مختصر و مفید کفایة الاصول است که توسط آیت الله شیخ مصطفی اعتمادی به رشته تحریر درآمده و در دو جلد تدوین شده است. این شرح حاصل تتبّع و تدقیقات نویسنده در مسائل اصولی به‌شمار می‌رود.

---

کتاب مشتمل بر مباحث مقدماتی و هفت مقصد است که پنج مقصد آن در مجلد اول و دو مقصد در جلد دوم شرح شده است.

---

۲.۱ - جلد اوّل

در بخش مقدماتی کتاب موضوع علم اصول ، مبحث وضع علائم حقیقت و علائم مجاز، صحیح و اعم، و مشتق بیان شده است.
موضوعات مقاصد پنج‌گانه کتاب عبارتند از:۱- بحث اوامر ۲- نواهی ۳- مفاهیم ۴- عام و خاص ۵- مطلق و مقید .
مقصد اوّل:متبادر و ظاهر عرفی از لفظ امر عندالاطلاق همان معنای طلب است. موضوع له صیغه امر انشاء طلب و صیغه امر حقیقت در طلب وجوبی است.
مقصد دوّم:مولّف در این مقصد درباره ماده نهی، اجتماع امر و نهی، و اقتضای نهی از شی برای فساد آن بحث می‌کند. به نظر آخوند نهی مولوی تحریمی به عبادت بما هی عبادة است و مقتضی فساد آنست ولی در معاملات چنین نیست.
مقصد سوّم:در این مقصد مفهوم شرط، مفهوم وصف، مفهوم غایت، مفهوم استثناء، و مفهوم لقب مورد بررسی قرار می‌گیرد. مولّف بیان می‌کند که مراد از مفهوم همان معنای مقابل منطوق است و بحث مفاهیم صرفاً یک بحث صغروی است و نه کبروی یعنی بحث در این است که آیا فلان قضیه و یا فلان کلمه، مفهوم دارد یا نه؟
مقصد چهارم:یکی از مباحث مهمّ این مقصد تعارض عام و خاص است. از نظر مصنف در جایی که ابتدائاً خاص صادر می‌شود و سپس بعد از فرارسیدن وقت عمل به آن، عام صادر می‌شود تخصیص ترجیح دارد.
مقصد پنجم:ابتداء مطلق تعریف می‌شود سپس الفاظ مطلق، مقدّمات حکمت، حمل مطلق بر مقید، و مجمل و مبین مورد تحقیق قرار می‌گیرد و بدین ترتیب جلد اوّل کتاب پایان می‌پذیرد.

۲.۲ - جلد دوم

مقصد ششم، در امارات معتبر شرعی یا عقلی است:این مقصد شامل مباحث قطع، حجیّت ظواهر، قول لغوی، اجماع منقول، شهرت فتوائیه، و حجیّت خبر واحد است. از نظر مصنف، چون در مباحث قطع از استحقاق ثواب و عقاب در موافقت و مخالفت با قطع و اینکه آیا متجرّی استحقاق عقاب اخروی دارد یا نه بحث می‌شود لذا به علم کلام شبیه‌تر است. شارح بیان می‌کند که از نظر آخوند ظواهر مطلقاً حجت هستند در مقابل شهرت فتوایی حجّت نیست زیرا دلیل قطعی بر آن وجود ندارد. مصنف به اصولی بودن مسأله حجیّت خبر واحد معتقد است زیرا ملاک اصولی بودن در اینجا وجود دارد.
مقصد هفتم، در اصول علمیه است:در این مقصد چهار اصل برائت ، اصل تخییر، اصل احتیاط، و استصحاب بررسی می‌شود. به اتفاق همه اصولیین، امارات بر اصول تقدم رتبی دارند یعنی با وجود دلیل اجتهادی یعنی امارات و ظنون معتبره، نوبت به اصل عملی نمی‌رسد.

---