• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باجربقی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



باجُرْبَقی‌، نسبت‌ دو تن‌ از دانشمندان‌ شافعی‌ مذهب‌ سده‌های‌ ۷ و ۸ق‌/۱۳ و ۱۴م‌ که‌ پدر و پسر بوده‌اند، این‌ نام‌ به‌ روستای‌ باجربق‌ که‌ نزدیک‌ نصیبین‌ بوده‌، منسوب‌ است‌.



از زندگی‌ جمال‌الدین‌ آگاهی‌ چندانی‌ در دست‌ نیست‌. او در موصل‌ می‌زیست‌ و به‌ کارهای‌ علمی‌ می‌پرداخت‌ و پس‌ از ۶۸۰ق‌/۱۲۸۱م‌ با دو پسرش‌ به‌ دمشق‌ رفت‌ و در آن‌جا به‌ خطابه‌، تدریس‌ و افتاء پرداخت‌. او در ۶۹۹ق‌/۱۳۰۰م‌ در دمشق‌ درگذشت‌.


تقی‌الدین‌ در ۶۶۴ق‌/ ۱۲۶۶م‌ متولد شد.

۲.۱ - تحصیلات

پس‌ از آنکه‌ با پدر از موصل‌ به‌ دمشق‌ رفت‌، به‌ فراگیری‌ فقه‌ پرداخت‌ و چندی‌ نیز به‌ توصیه پدر نزد ابن‌ بخاری‌ حدیث‌ فرا گرفت‌، اما دیری‌ نپایید که‌ به‌ تصوف‌ و زهد روی‌ آورد و اظهار کرد که‌ شهودهای‌ عارفانه بزرگی‌ برایش‌ رخ‌ داده‌ است‌. گروهی‌ از جمله‌ شیخ‌ نصرالدین‌ ابن‌ وکیل‌ به‌ وی‌ پیوستند و در طریق‌ وی‌ گام‌ نهادند.

۲.۲ - عقاید تقی‌الدین

باجربقی‌ در آموزش‌هایش‌ ظاهراً چندان‌ اهمیتی‌ به‌ احکام‌ شرعی‌ نمی‌داد و از پیامبران‌ - حتی‌ پیامبر اسلام‌ (ص‌) با حرمت‌ یاد نمی‌کرد و بر آن‌ بود که‌ پیامبران‌ راه‌ نزدیک‌ ارتباط انسان‌ با خدا را دراز کرده‌اند. آموزه‌هایی‌ از این‌ دست‌، خشم‌ گروهی‌ از عالمان‌ را برانگیخت‌ و از وی‌ نزد قاضی‌ مالکی‌ دمشق‌ شکایت‌ کردند.

۲.۳ - زندگی مخفیانه و وفات

قاضی مالکی باجربقی‌ را به‌ اتهام‌ سبک‌ شمردن‌ احکام‌ شریعت‌ و بی‌احترامی‌ به‌ پیامبر (ص‌) مهدورالدم‌ شمرد. از این‌ رو، وی‌ پنهانی‌ به‌ مصر گریخت‌ و در جامع‌الازهر ساکن‌ شد و کار خود را ادامه‌ داد. در این‌ هنگام‌ برادر وی‌ با همراهی‌ چند تن‌ دیگر به‌ حمایت‌ از او برخاست‌ و نزد قاضی‌ حنبلی‌ ادله‌ای‌ اقامه‌ کرد مبنی‌ بر اینکه‌ شماری‌ از گواهان‌ دادگاه‌ با او خصومت‌ داشته‌اند. از این‌ رو، قاضی‌ حنبلی‌ وی‌ را تبرئه‌ کرد. اما قاضی‌ مالکی‌ از این‌ حکم‌ خشمگین‌ شد و دوباره‌ وی‌ را به‌ اعدام‌ محکوم‌ کرد. تقی‌الدین‌ بعد از مدتی‌ به‌ عراق‌، و از آن‌جا به‌ روستای‌ قابون‌ در اطراف‌ دمشق‌ رفت‌ و پنهانی‌ به‌ زندگی‌ خود ادامه‌ داد، تا اینکه‌ در ۷۲۴ق‌/۱۳۲۴م‌ در ۶۰ سالگی‌ در همان‌جا درگذشت‌ و جسدش‌ را در محلی‌ به‌ نام‌ مغارةالدم‌ به‌ خاک‌ سپردند.
[۱۱] صفدی‌، خلیل‌، الوافی‌ بالوفیات‌، ج۳، ص۲۴۹-۲۵۰، به‌ کوشش‌ ددرینگ‌، بیروت‌، ۱۳۹۴ق‌/۱۹۷۴م‌.
[۱۲] ابن‌ کثیر، البدایة، ج۱۴، ص۱۱۵.


۲.۴ - کتاب وی

از نوشته‌های‌ وی‌ تنها کتابی‌ به‌ نام‌ الملحمة الباجربقیة را نام‌ برده‌اند که‌ ابن‌ خلدون‌ آن‌ را ساختگی‌ دانسته‌ است‌.
[۱۸] ابن‌ خلدون‌، مقدمة، ج۲، ص۸۳۸-۸۴۲، به‌ کوشش‌ علی‌ عبدالواحد وافی‌، قاهره‌، ۱۴۰۱ق‌.



(۱) ابن‌ تغری‌ بردی‌، النجوم‌.
(۲) ابن‌ حجر عسقلانی‌، احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۹۶ق‌/۱۹۷۶م‌.
(۳) ابن‌ خلدون‌، مقدمة، به‌ کوشش‌ علی‌ عبدالواحد وافی‌، قاهره‌، ۱۴۰۱ق‌.
(۴) ابن‌ شاکر کتبی‌، محمد، فوات‌ الوفیات‌، به‌ کوشش‌ احسان‌ عباس‌، بیروت‌، ۱۹۷۳م‌.
(۵) ابن‌ کثیر، البدایة.
(۶) ذهبی‌، محمد، العبر، به‌ کوشش‌ محمد سعید بن‌ بسیونی‌ زغلول‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.
(۷) سبکی‌، عبدالوهاب‌، طبقات‌ الشافعیة الکبری‌، به‌ کوشش‌ عبدالفتاح‌ محمد و محمود محمد طناحی‌، قاهره‌، ۱۳۸۳ق‌/۱۹۶۴م‌.
(۸) صفدی‌، خلیل‌، الوافی‌ بالوفیات‌، به‌ کوشش‌ ددرینگ‌، بیروت‌، ۱۳۹۴ق‌/۱۹۷۴م‌.
(۹) مقریزی‌، احمد، السلوک‌، به‌ کوشش‌ مصطفی‌ زیاده‌، قاهره‌، ۱۹۴۱م‌.
(۱۰) یاقوت‌ حموی، معجم البلدان‌.



۱. یاقوت‌ حموی، معجم البلدان‌، ج۱، ص۳۱۳.    
۲. ذهبی‌، محمد، العبر، ج۳، ص۴۰۰، به‌ کوشش‌ محمد سعید بن‌ بسیونی‌ زغلول‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.    
۳. ابن‌ شاکر کتبی‌، محمد، فوات‌ الوفیات‌، ج۳، ص۳۹۷- ۳۹۸، به‌ کوشش‌ احسان‌ عباس‌، بیروت‌، ۱۹۷۳م‌.    
۴. صفدی‌، خلیل‌، الوافی‌ بالوفیات‌، ج۱۸، ص۱۹۸، به‌ کوشش‌ ددرینگ‌، بیروت‌، ۱۳۹۴ق‌/۱۹۷۴م‌.    
۵. سبکی‌، عبدالوهاب‌، طبقات‌ الشافعیة الکبری‌، ج۸، ص۹۰، به‌ کوشش‌ عبدالفتاح‌ محمد و محمود محمد طناحی‌، قاهره‌، ۱۳۸۳ق‌/۱۹۶۴م‌.    
۶. ابن‌ کثیر، البدایة، ج۱۴، ص۱۴.    
۷. ابن‌ شاکر کتبی‌، محمد، فوات‌ الوفیات‌، ج۳، ص۳۹۷-۳۹۹، به‌ کوشش‌ احسان‌ عباس‌، بیروت‌، ۱۹۷۳م‌.    
۸. ابن‌ شاکر کتبی‌، محمد، فوات‌ الوفیات‌، ج۳، ص۳۹۷-۳۹۹، به‌ کوشش‌ احسان‌ عباس‌، بیروت‌، ۱۹۷۳م‌.    
۹. ذهبی‌، محمد، العبر، ج۴، ص۱۱، به‌ کوشش‌ محمد سعید بن‌ بسیونی‌ زغلول‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.    
۱۰. ذهبی‌، محمد، العبر، ج۴، ص۷۰، به‌ کوشش‌ محمد سعید بن‌ بسیونی‌ زغلول‌، بیروت‌، ۱۴۰۵ق‌/۱۹۸۵م‌.    
۱۱. صفدی‌، خلیل‌، الوافی‌ بالوفیات‌، ج۳، ص۲۴۹-۲۵۰، به‌ کوشش‌ ددرینگ‌، بیروت‌، ۱۳۹۴ق‌/۱۹۷۴م‌.
۱۲. ابن‌ کثیر، البدایة، ج۱۴، ص۱۱۵.
۱۳. مقریزی‌، احمد، السلوک‌، ج۳، ص۷۵، به‌ کوشش‌ مصطفی‌ زیاده‌، قاهره‌، ۱۹۴۱م‌.    
۱۴. ابن‌ حجر عسقلانی‌، احمد، الدرر الکامنة، ج۵، ص۲۶۰-۲۶۱، حیدرآباد دکن‌، ۱۳۹۶ق‌/۱۹۷۶م‌.    
۱۵. ابن‌ تغری‌ بردی‌، النجوم‌، ج۹، ص۲۶۲.    
۱۶. مقریزی‌، احمد، السلوک‌، ج۳، ص۷۵، به‌ کوشش‌ مصطفی‌ زیاده‌، قاهره‌، ۱۹۴۱م‌.    
۱۷. ابن‌ تغری‌ بردی‌، النجوم‌، ج۹، ص۲۶۲.    
۱۸. ابن‌ خلدون‌، مقدمة، ج۲، ص۸۳۸-۸۴۲، به‌ کوشش‌ علی‌ عبدالواحد وافی‌، قاهره‌، ۱۴۰۱ق‌.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «باجربقی».    






جعبه ابزار