بساطت وجوب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

بسیط بودن و جنس و فصل نداشتن مفهوم وجوب را بساطت وجوب گویند.

---

بساطت وجوب، مقابل ترکب وجوب می‌باشد و هر دو نظریه‌هایی است که پیرامون ماهیت و حقیقت وجوب مطرح شده است.

---

علمای اصول درباره ماهیت احکام تکلیفی ( وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه ) دو نظریه مطرح نموده اند:۱ - نظریه بساطت؛ ۲ - نظریه ترکب.

۲.۱ - نظریه ترکب

قدمای اصولی معتقدند این احکام دارای ماهیتی مرکب از جنس و فصل می باشد؛ برای مثال، وجوب، مرکب است از " اذن در انجام فعل " ( جواز فعل ) به عنوان جنس آن، و " منع از ترک فعل " به عنوان فصل آن.

۲.۲ - نظریه بساطت

اما متأخران بر این باورند که احکام تکلیفی، همچون وجوب و حرمت، از امور بسیط بوده و دارای اجزای مفهومی ( جنس و فصل ) نمی باشد، بلکه وجوب عبارت از الزام ( باید )، و حرمت عبارت از عدم الزام ( نباید ) است.

---

برخی از معتقدان به بساطت وجوب، فرق وجوب و استحباب را در شدید یا أکید بودن بعث ( یا طلب، بر مبنای برخی از اصولیون ) در وجوب، و ضعیف و غیر اکید بودن آن در استحباب می دانند. در حقیقت، آنان وجوب و استحباب را دارای یک حقیقت تشکیکی می دانند که اختلاف آنها به اختلاف مراتب است.
ولی برخی دیگر، طلب یا بعث را از مفاهیم تشکیکی ندانسته و معتقدند:اگر دلیلی بر لزوم انبعاث مکلف از بعث به صیغه امر اقامه شد، بر وجوب دلالت دارد و در مواردی که چنین دلیلی نباشد، بر استحباب دلالت می نماید.

---

برخی از کسانی که وجوب را بسیط می دانند، آن را مدلول صیغه امر به شمار آورده و معتقدند صیغه امر، به وضع و یا انصراف بر آن دلالت می نماید. هم چنین برخی دیگر، آن را حکم عقل و لازمه عقلی صیغه امر دانسته‌اند.

---