احادیث اسباب نزول
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احادیث اسباب نزول، احادیث مربوط به رخدادهای زمینه ساز نزول
آیه را می‌گویند.
[ویرایش]
احادیث اسباب نزول، احادیثی هستند که سبب نزول آیات را یادآور شده‌اند.
اسباب نزول در حقیقت همان رخدادهای خارجی زمینه ساز نزول آیات قرآن است، و تنها راه آگاهی از چنین اسباب و زمینه‌هایی، گزارش‌های شاهدان عینی آن عصر است؛ لذا تنها منبع معتبر برای آگاهی از اسباب نزول، همان «احادیث اسباب نزول» است.
[ویرایش]
با این که در کتاب‌های روایی و تفسیری
شیعه، روایات و احادیث اسباب نزول ذکر شده‌اند؛ اما عمده احادیث موجود در این باب، از منابع
اهل سنت نقل شده است. علی رغم تلاش فراوان محققان و اهمیت فوق العاده این احادیث در کشف معانی
قرآن ، متاسفانه امروزه از سبب نزول بسیاری از آیات آگاه نیستیم. و نیز بسیاری از روایات موجود، نه از نظر
سند قابل اعتمادند و نه از نظر محتوا؛ تا جایی که این سخن نزد اهل تحقیق به مثابه یک «اصل» پذیرفته شده است که: «احادیث مربوط به جنگ‌ها (
مغازی ) و فتنه‌ها (
ملاحم ) ریشه و پایه‌ای ندارند».
[ویرایش]
در این میان، نباید از نقش ویرانگر دو عامل یعنی « منع تدوین احادیث تا نود سال پس از
رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم» و «انگیزه‌های نیرومند سیاسی و غیرسیاسی
جعل و
تحریف در احادیث اسباب نزول» غافل شد. از این رو، محققان برای بازشناسی احادیث معتبر از غیرمعتبر، ملاک‌هایی ذکر کرده‌اند، که مهم‌ترین و کارآمدترین ملاک در اینجا آن است که روایت ماثور، صرف نظر از اسناد آن بتواند به خوبی نقاط ابهام و سؤال برانگیز آیه را توضیح دهد و در عین حال محتوای آن با
بدیهیات عقل و
دین مخالف نباشد.
[ویرایش]
[ویرایش]
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «احادیث اسباب نزول».
