حمل مطلق بر مقید

به تضییق شمول دلیل مطلق به وسیله دلیل مقیّد می‌گویند.

فهرست مندرجات

توضیح

حمل مطلق بر مقید، مقابل حمل مقید بر استحباب ، و به معنای رفع تنافی ظاهری میان دو دلیلی است که یکی از آنها مطلق و دیگری مقید است، از طریق رفع ید از ظهور مطلق تا آن جا که با ظهور مقید، منافات دارد زیرا دلالت مقید، از دلالت مطلق روشن تر بوده و قرینه برای آن محسوب می‌گردد و اگر به مقید عمل شود، در حقیقت به هر دو دلیل عمل شده است، اما اگر به مطلق عمل شود، در حقیقت، دلیل مقید به طور کامل از کار می‌افتد.
برای مثال، اگر دلیل مطلق، بر وجوب عتق مطلق رقبه (مؤمنه و غیر مؤمنه) دلالت کند (اعتق رقبة) و دلیل مقید، بر حرمت عتق رقبه کافر دلالت نماید (لا تعتق الرقبة الکافرة)، در این حالت، برای جمع میان این دو دلیل از طریق حمل مطلق بر مقید، باید از ظاهر مطلق دست برداشت و به ظهور مقید عمل نمود، که نتیجه آن، وجوب عتق رقبه مؤمنه و حرمت عتق رقبه کافره است.

پانویس

[ویرایش]

۱.	↑ نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۱، ص۵۳۴.
۲.	↑ خمینی، روح الله، تهذیب الاصول، ج۱، ص۵۳۶.
۳.	↑ اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، ص۲۱۹.
۴.	↑ فخر رازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم اصول الفقه، ج۳، ص۱۴۱.
۵.	↑ صاحب معالم، حسن بن زین الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، ص۱۵۱.
۶.	↑ ابو زهره، محمد، اصول الفقه، ص۱۵۸.
۷.	↑ عبدالبر، محمد زکی، اصول الفقه، ص۱۴۶.
۸.	↑ زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج۱، ص۲۱۰.
۹.	↑ حلی، حسن بن یوسف، مبادی الوصول الی علم الاصول، ص۱۵۱.
۱۰.	↑ خضری، محمد، اصول الفقه، ص۲۲۵.
۱۱.	↑ شیرازی، محمد، الاصول، ج۵، ص۷۱.
۱۲.	↑ خویی، ابوالقاسم، محاضرات فی اصول الفقه، ج۵، ص۳۷۴.
۱۳.	↑ مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص۱۹۸.
۱۴.	↑ مجاهد، محمد بن علی، مفاتیح الاصول، ص۲۰۲.
۱۵.	↑ مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۸۴.

منبع