دعوة الاطباء (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«دعوة الاطباء»، به
زبان عربی، نگاشته
ابن بطلان (ابن عبدون) بغدادی،
مختار بن حسن و مجموعهای کشکول وار در دانش پزشکی است.
[ویرایش]
این اثر، در دوازده بخش، به شیوه داستان و حکایت نگاشته شده است.
[ویرایش]
آنچه که در این کتاب به ظاهر فکاهی و طنزآمیز، اما در واقع سرشار از مطالب خواندنی و آموزنده ملاحظه میشود، داستان
پزشک جوانی است که در طلب روزی،
بغداد را به مقصد میافارقین (دیار بکر فعلی در جنوب شرقی کشور
ترکیه) ترک میکند و با طبیب سالخوردهای که او را به منزل خود دعوت میکند، برخورد مینماید. در مجلس آن طبیب سالخورده، پزشکان دیگری نیز دعوت شدهاند. گفت و گوهای انجام شده در آن مجلس، در کنار سفره طعام، بسیار شیرین و شنیدنی است.
در بحث اول کتاب که با اشعار و حکم فراوان همراه است، نکاتی در مدح بغداد و مذمت میافارقین در شرایط کساد کار آمده است.
در بخش دوم، مجلس طعام و پرهیزهای غذایی (اگرچه بحث جدی است، ولی در قالب طنز و شوخی و ارتباط دادن آن با خساست میزبان) ذکر شده است.
در سایر فصول، مطالب دیگری که نشان دهنده وضعیت پزشکی آن روز است و نیز کارهای خلاف عطاران و پزشک نمایان و بالاخره دفاع از پزشکان واقعی مطرح شده است.
عناوین بخشهای دوازده گانه کتاب، چنان که در مقدمه آمده، به این شرح است:
۱. فی فاتحة الکتاب و مدح بغداد و ذم میافارقین لما فیها من الکساد؛
۲. فی ذکر مجالس الطعام و ایراد الحجج التی تحمی عن الاکل فی ما یقدم من الالوان؛
۳. فی نعت مجلس الشراب و اللذة و ذکر ما جری من المسائل؛
۴. فی اعتبار الطبائعی بمسائل توضح فضله و تظهر جهله؛
۵. فی سؤال الکحال عما لا یسعه جهله؛
۶. فی اعتبار الجرائحی لمعرفة التشریح و المنافع؛
۷. فی امتحان الفاصد بما یحتاج الی معرفته من المنافع؛
۸. فی اعتبار الصیادلة بمعرفة العقاقیر و الادویة؛
۹. فی غیرة الاطباء و تغایرهم علی المرضی؛
۱۰. فی اعتذار الطبیب المصروف و دم الصارف له؛
۱۱. فی استهانة العامة بصناعة الطبیة و الرد علیهم؛
۱۲. فی خاتمة الکتاب و ذکر سبب انقطاع الزیارة و الاجتناب.
[ویرایش]
این نگاشته، حاوی اطلاعاتی آموزنده و در عین حال جذاب برای خواننده است. جذابیت و داستان واره بودن مطالب آن میتواند برای کسانی که اطلاعات پزشکی ندارند و حوصله مطالعه کتابهای طبی را هم ندارند، سودمند باشد. اضافه کردن اشعار در میان مطالب هم بر جذابیت متن افزوده است.
[ویرایش]
این اثر به اهتمام دکتر عادل بکری بر اساس نسخ خطی موجود، تصحیح و تحقیق شده است.
محقق این اثر، در ابتدا، مقدمهای پیرامون نویسنده کتاب و شرح حال و آثار او و نیز کتاب «
دعوة الاطباء» و شیوه تصحیح آن نگاشته است.
تدوین و تنظیم «فهرست اعلام»، «فهرست شهرها و اماکن»، «فهرست دواها» و «فهرست موضوعات»، در انتهای کتاب، کار دیگری است که مصحح انجام داده است.
پاورقیهای این اثر، به توضیح داروها و شرح حال افرادی که در متن نامی از آنها به میان آمده، اختصاص دارد.
این اثر، در سال ۲۰۰۲ م در ۱۰۱ صفحه، چاپ و منتشر شده است.
[ویرایش]
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.