بعل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَعْل (به فتح باء و سکون عین) از
واژگان قرآن کریم به معنای
شوهر است. شوهر معنای اصلی این واژه بوده و به خاطر داشتن معنای استعلا به چیزهای دیگری مثل
بت، درخت از آن جهت که ریشه آن آب
زمین را می‌کشد و موارد دیگر، گفته می‌شود.
بَعْل به معنای شوهر است.
(وَ اَنَا عَجُوزٌ وَ هذا بَعْلِی شَیْخاً) «من پیر زنم و این شوهرم پیر است». جمع آن بعوله است مثل
(وَ بُعُولَتُهُنَ اَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِی ذلِکَ) (و همسرانشان، براى بازگرداندن آنها به زندگى زناشويى در اين مدّت، ازديگران سزاوارترند.)
(اَ تَدْعُونَ بَعْلًا وَ تَذَرُونَ اَحْسَنَ الْخالِقِینَ) (آيا بت «بعل» را مى‌خوانيد و بهترين آفريدگار را رها مى‌سازيد؟!)
گفته‌اند بعل نام بتی بود در
بعلبک.
ناگفته نماند در بعل معنی استعلا هست
و آن از معنای اصلی آن که شوهر است و یک نوع تفوّق بر
زن دارد ملحوظ شده است.
راغب گوید به درختی که بزرگ شده و رطوبت زمین را بوسیله‌ی ریشه‌هایش جذب می‌کند به جهت استعلا بعل گفته‌اند.
قهرا باید گیاهان که رطوبت جذب می‌کنند نیز چنین باشند. در
وسائل الشیعه از
امام صادق (علیه‌السّلام) نقل است:
«فی الصَّدَقَةِ فِیمَا سَقَتِ السَّمَاءُ وَ الْاَنْهَارُ اِذَا کَانَتْ سَیْحاً اَوْ بَعْلًا الْعُشْرُ» (در
زکوة در آنچه
آسمان و نهرها آن را آبیاری کرده هر گاه بوسیله آب جاری یا بوسیله‌ی ریشه باشد ده یک است).
راغب گوید: عرب به معبود خود که بوسیله‌ی آن به
خدا تقرب می‌جوید، بعل می‌گوید.
علی هذا ممکن است معنی آیه‌ی فوق: چنین باشد: آیا معبود نکره‌ای می‌خوانید و احسن الخالقین را ترک می‌کنید؟. در این صورت مفرد آن اشاره به واحد نامعلوم از خدایان آنهاست.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بعل»، ج۱، ص۲۰۵.
