مقاله برگزیده
سید محمدعلی قاضی طباطبایی![]()
آیت‌الله سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی (۱۳۳۱- ۱۳۹۹ ه.ق یا ۱۲۹۳-۱۳۵۸ ه.ش)، از علمای بنام و مبارز
تبریز در
دوران پهلوی و بعد از
انقلاب اسلامی ایران بود.
ایشان تحصیلات
علوم اسلامی را در تبریز و
قم و
نجف گذرانیده و از محضر بزرگانی چون
امام خمینی،
سیدمحمد حجت کوه کمری،
سید صدرالدین صدر،
سیدحسین بروجردی،
سیدمحمدرضا گلپایگانی،
سیدمحسن حکیم،
سیدابوالقاسم خویی و
شیخ محمدحسین کاشف الغطاء و علمای دیگر بهره برده و در نهایت به زادگاه خویش در تبریز برگشته و به فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی و مذهبی پرداخته است.
وی به علت مبارزات علیه حکومت پهلوی و حمایت از امام خمینی سال‌ها در زندان و تبعید بود و نقش تاثیرگذاری در انقلاب اسلامی ایران داشت و بعد از انقلاب اسلامی از طرف امام خمینی به عنوان اولین
امام جمعه تبریز و نماینده ایشان در تبریز منصوب شد و بعد از عمری خدمت به انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ شمسی توسط
گروهک فرقان ترور شد و اولین
شهید محراب در
جمهوری اسلامی ایران نام گرفت.
انقلاب‌ها و نهضت‌ها را از زوایای گوناگونی نظیر اهداف، پیامدها، روند، ماهیت، علل و عوامل پیروزی یا شکست و... می‌توان مورد بررسی قرار داد. از محورهای عمده مطالعه انقلابات نگاه از منظرگاه فعالیت و عملکرد رهبران‌شان می‌باشد. این روش یکی از مفید‌ترین راه‌ها در شناخت انقلاب‌ها و جنبش‌ها می‌باشد.
در این مقال به مناسبت شهادت یکی از رهبران موثر در انقلاب اسلامی یعنی آیت‌الله قاضی طباطبایی که شهادتش نمادی از ولایتمداری است، برآنیم تا با بررسی نقش ایشان در پیروزی انقلاب، پیوندشان را با امام و اندیشه‌های امام مورد بازبینی قرار دهیم.
از بزرگترین و قدیمی‌ترین طایفه از
سادات علوی که به سرزمین
ایران مهاجرت نمودند خاندان امیر عبدالوهاب است که به سادات «عبد الوهابیّه» مشهورند.
این خاندان از ذریّه
امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) از نسل
حسن مثنّی، از اولاد
ابراهیم طباطبا هستند و در ابتدا جّد آنها در زمان استیلای خلفای
بنی عباس از خطّه
عربستان،
مدینه منوره به ایران هجرت نمودند و در
اصفهان سکونت اختیار کردند؛ ناگفته نماند که اولاد امام حسن مجتبی (علیه‌السّلام) از صدر اول تا امروز، مردانی بزرگ و اشخاصی معروف و اغلب از علماء و بزرگان دین و دنیا بوده‌اند... مانند
آیت‌الله بحرالعلوم و آیت‌الله شهید
سیدرضی‌الدین علی بن طاووس حسنی و...
اول کسی که مؤسس این خاندان بزرگ در
آذربایجان گردیده و ریشه این تبار را در آن سامان کاشته عالم و فقیه متبحّر شیخ الاسلام
امیر عبدالغفار طباطبایی می‌باشد..
خاندان عبدالوهاب چه در زبان‌ها و چه در کتاب‌هایی که در شرح حال آنان نگارش یافته است به دو نام «قاضی طباطبائی» و «شیخ الاسلامی» (
منصب شیخ الاسلامی از مهم‌ترین مسئولیت‌هائی بود که از طرف سلاطین اسلام به یکی از علمای بزرگ و مجتهدین عالی‌رتبه برای رسیدگی به امور مهمّ کشوری واگذار می‌شد. شیخ الاسلام در اکثر وظایف با منصب قضا شرکت داشت و بلکه می‌توان گفت مانند قاضی القضات (عالی‌ترین مقام قضایی کشور) بوده و بر حسب اختلاف زمان دایره فعالیتش محدود و یا توسعه یافته است. این پست و مقام در عهد پادشاهان عثمانی در
ترکیه و سلاطین «
آق قویونلو» در ایران اهمیت زیادی داشته است.) مشهور و معروف بوده‌اند دلیلش این است که اکثر مردان این دودمان با عظمت از عالمان و بزرگان دین و سیاست بودند و سالیان درازی به امر
قضاوت و حلّ و فصل امور اجتماعی و مردمی اشتغال داشتند.
(ادامه)
شبکه اجتماعی ویکی‌فقه
