ائتلاف لفظ با لفظ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ائتلاف لفظ با لفظ، تناسب الفاظ بکار رفته در یک عبارت از جهت
غریب یا
شایع بودن را می‌گویند.
یکی از
صنایع بدیعی بکار رفته در
قرآن صنعت ائتلاف است. از اقسام این صنعت،
ائتلاف لفظ با لفظ است، به این معنا که هنگام سخن گفتن، برای رعایت تناسب و
حسن جوار (
همسایگی)، الفاظی کنار هم قرار گیرند که به لحاظ غرابت یا متداول و رایج بودن، به همدیگر شباهت داشته باشند.
برای مثال، در
آیه شریفه: (قالوا تالله تفتا تذکر یوسف حتی تکون حرضا)
از میان الفاظ قسم، حرف «ت» استعمال شده که کاربرد آن کمتر، و از فهم عامه مردم، در مقایسه با لفظ باء و واو دورتر است. و از میان افعالی که رفع
اسم و نصب
خبر می‌کنند
صیغه «تفتا» انتخاب شده که در مقایسه با لفظ «تزال» دارای غرابت و قلت استعمال است. و از میان الفاظ مفید معنای هلاکت، از لفظ غریب و غیر شایع «حرض» استفاده شده است.
و
درآیه شریفه (واقسموا بالله جهد ایمانهم)
همه الفاظ بکار رفته، متداول و فاقد غرابت بوده و از این جهت تناسب میان الفاظ رعایت شده است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ائتلاف لفظ با لفظ».
