• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابلاغ وحی (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



خداوند تعالیم الهی را به وسیله وحی به انبیاء ابلاغ می‌کردند. در این مقاله آیات مرتبط با ابلاغ وحی معرفی می‌شوند.



ابلاغ وحى خداوند به مردم، از وظایف پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
۱. ... وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ‌ ....
۲. يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ‌ ....
۳. ... فَاعْلَمُوا أَنَّما عَلى‌ رَسُولِنَا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۴. ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ‌ ....
۵. وَ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى‌ إِلَيَ‌ ....
۶. فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى‌ إِلَيْكَ‌ ....
۷. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ‌ ....
۸. ... فَإِنَّما عَلَيْكَ الْبَلاغُ‌ ....
۹. وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ‌. «واتل ...» يعنى آنچه خداوند به تو وحى كرده بر آنان‌ قرائت كن...
۱۰. ... وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۱۲. إِنَّما أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هذِهِ الْبَلْدَةِ ... وَ أَنْ أَتْلُوَا الْقُرْآنَ‌ ....
۱۳. ... وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ الْمُبِينُ.
۱۴. اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ‌ ....


بخل نورزيدن پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در ابلاغ وحى الهى:
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ‌ وَ ما صاحِبُكُمْ‌ بِمَجْنُونٍ‌ وَ ما هُوَ عَلَى الْغَيْبِ بِضَنِينٍ‌ . ضمير «هو» به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله باز مى‌گردد و مراد از «غيب» وحى‌اى است كه بر او نازل شده است.


ابلاغ وحی به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در قالب الفاظ و به شكل گفتارى و قرائت:
۱. وَ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ قُلْ ما يَكُونُ لِي أَنْ أُبَدِّلَهُ مِنْ تِلْقاءِ نَفْسِي إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا ما يُوحى‌ إِلَيَّ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ.
۲. وَ اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ كِتابِ رَبِّكَ لا مُبَدِّلَ لِكَلِماتِهِ‌ ....
۳. اتْلُ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتابِ‌ ....
۴. كَذلِكَ أَرْسَلْناكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِها أُمَمٌ لِتَتْلُوَا عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ‌ ....


تکذیب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله از سوى کافران به سبب مطرح كردن قیامت و پيشنهادهاى نابجاى آنها، باعث پديد آمدن خطر عدم ابلاغ كامل وحى از سوى آن حضرت:
... وَ لَئِنْ قُلْتَ إِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هذا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ‌ فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى‌ إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ أَنْ يَقُولُوا لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَيْهِ كَنْزٌ أَوْ جاءَ مَعَهُ مَلَكٌ‌ ....


انديشه ترك ابلاغ وحى، باعث دلتنگی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
فَلَعَلَّكَ تارِكٌ بَعْضَ ما يُوحى‌ إِلَيْكَ وَ ضائِقٌ بِهِ صَدْرُكَ‌ ....


پرهيز از کتمان وحی و ابلاغ كامل آن به مردم، مسئولیت انبیا:
وَ ما كانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَغُلَ‌ ... در احتمالى معناى آيه اين است كه هيچ پيامبرى نبايد چيزى از وحى را كتمان كند و در آنچه به او ابلاغ شده به امتش خیانت كند.


ملائکه، واسطه ابلاغ وحى الهى به پيامبران:
۱. يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‌ ... در احتمالى مراد از روح در آيه شريفه وحى است.
۲. اللَّهُ يَصْطَفِي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا ....
۳. وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا فَالزَّاجِراتِ زَجْراً فَالتَّالِياتِ ذِكْراً. بنابر احتمالى، مراد از طوايف سه گانه، مذكور در آيه، طوايف ملائكه است كه وحى را نازل مى‌كنند و مأمور تأمين امنيت راه وحى و دفع شیاطین از مداخله در آن و رساندن به پيامبران يا خصوص محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله مى‌باشند.
۴. وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً وَ النَّاشِراتِ نَشْراً. «والنشرات نشراً» قسم به ملائكه‌اى است كه‌صحيفه‌هايى كه وحى بر آنها نوشته شده براى ابلاغ به انبيا منتشر مى‌كنند.
۵. فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً.


فرستادن ملائكه براى ابلاغ وحى، منوط به تعلق مشیت الهی:
۱. يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى‌ مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ‌ ....
۲. وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً أَوْ مِنْ وَراءِ حِجابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ ما يَشاءُ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ‌ وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ما كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتابُ وَ لَا الْإِيمانُ وَ لكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا وَ إِنَّكَ لَتَهْدِي إِلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ.




۹.۱ - ابلاغ وحی به پیامبر اسلام

ابلاغ وحى به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله از سوى جبرئیل:
۱. قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْرِيلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‌ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ‌ ....
۲. ... وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالُوا إِنَّما أَنْتَ مُفْتَرٍ ...قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِ‌ ....
۳. وَ ما نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمْرِ رَبِّكَ‌ ... در شأن نزول آيه گفته شده كه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله به جبرئيل فرمود: چه چيز مانع تو است از اينكه بيش از اين تو را ببينم؟
۴. وَ إِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعالَمِينَ‌ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ.
۵. إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحى‌ عَلَّمَهُ شَدِيدُ الْقُوى‌.
۶. ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى‌ فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى‌ فَأَوْحى‌ إِلى‌ عَبْدِهِ ما أَوْحى‌. يعنى خدا بر زبان جبرئيل به محمد صلى‌الله‌عليه‌وآله وحى كرد.
۷. اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ‌ . اكثر مفسران بر اين عقيده‌اند كه سوره علق، اولين سوره‌اى است كه بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله نازل شده و اين اولين روزى بود كه جبرئيل بر پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله فرود آمد، در حالى كه ايشان در غار حرا مشغول عبادت بود.

۹.۲ - ابلاغ وحی به پیامبران

جبرئيل، مأمور ابلاغ وحى به پیامبران:
وَ ما كانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ اللَّهُ إِلَّا وَحْياً ... أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ‌ ... وَ كَذلِكَ أَوْحَيْنا إِلَيْكَ رُوحاً مِنْ أَمْرِنا ....


۱. آل‌عمران/سوره۳، آیه۲۰.    
۲. مائده/سوره۵، آیه۶۷.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۹۲.    
۴. مائده/سوره۵، آیه۹۹.    
۵. یونس/سوره۱۰، آیه۱۵.    
۶. هود/سوره۱۱، آیه۱۲.    
۷. رعد/سوره۱۳، آیه۳۰.    
۸. رعد/سوره۱۳، آیه۴۰.    
۹. کهف/سوره۱۸، آیه۲۷.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۷۱۵.    
۱۱. نور/سوره۲۴، آیه۵۴.    
۱۲. نمل/سوره۲۷، آیه۹۱.    
۱۳. نمل/سوره۲۷، آیه۹۲.    
۱۴. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۸.    
۱۵. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
۱۶. تکویر/سوره۸۱، آیه۱۹.    
۱۷. تکویر/سوره۸۱، آیه۲۲.    
۱۸. تکویر/سوره۸۱، آیه۲۴.    
۱۹. بغوی، عبدالله بن احمد، معالم التنزیل، ج ۶، ص ۱۰۰۶.    
۲۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۲۱۹.    
۲۱. یونس/سوره۱۰، آیه۱۵.    
۲۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۲۷.    
۲۳. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۵.    
۲۴. رعد/سوره۱۳، آیه۳۰.    
۲۵. هود/سوره۱۱، آیه۷.    
۲۶. هود/سوره۱۱، آیه۱۲.    
۲۷. هود/سوره۱۱، آیه۱۲.    
۲۸. آل‌عمران/سوره۳، آیه۱۶۱.    
۲۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۲، ص ۸۷۳.    
۳۰. بن جوزی، عبدالرحمان بن علی، زاد المسیر فی تفسیر القرآن، ج ۱، ص ۳۴۲.    
۳۱. نحل/سوره۱۶، آیه۲.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۵۳۷.    
۳۳. بغوی، عبدالله بن احمد، معالم التنزیل، ج ۳، ص ۷۱.    
۳۴. حجّ/سوره۲۲، آیه۷۵.    
۳۵. صافّات/سوره۳۷، آیات۱-۳.    
۳۶. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۱۷، ص ۱۲۱.    
۳۷. مرسلات/سوره۷۷، آیه۱.    
۳۸. مرسلات/سوره۷۷، آیه۳.    
۳۹. مرسلات/سوره۷۷، آیه۴.    
۴۰. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۱۴۶.    
۴۱. مرسلات/سوره۷۷، آیه۵.    
۴۲. نحل/سوره۱۶، آیه۲.    
۴۳. شوری/سوره۴۲، آیه۵۱.    
۴۴. شوری/سوره۴۲، آیه۵۲.    
۴۵. بقره/سوره۲، آیه۹۷.    
۴۶. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۱.    
۴۷. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰۲.    
۴۸. مریم/سوره۱۹، آیه۶۴.    
۴۹. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۶، ص ۸۰۵.    
۵۰. دمشقی، اسماعیل بن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج ۳، ص ۱۳۷.    
۵۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۲.    
۵۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۹۳.    
۵۳. نجم/سوره۵۳، آیه۴.    
۵۴. نجم/سوره۵۳، آیه۵.    
۵۵. نجم/سوره۵۳، آیات۸-۱۰.    
۵۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۹، ص ۲۶۳.    
۵۷. علق/سوره۹۶، آیه۱.    
۵۸. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج ۱۰، ص ۷۸۰.    
۵۹. بغوی، عبدالله بن احمد، معالم التنزیل، ج ۵، ص ۲۷۹.    
۶۰. شوری/سوره۴۲، آیه۵۱.    
۶۱. شوری/سوره۴۲، آیه۵۲.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۲، ص۲۲۵، برگرفته از مقاله «ابلاغ وحی».    


رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی | وحی




جعبه ابزار