• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌شفروه شرف‌الدین بن هبةاللّه مغربی اصفهانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابن‌شفروه شرف‌الدین بن هبه‌اللّه مغربی اصفهانی، واعظ، شاعر و ادیب دانشمند قرن ششم هجری در اصفهان بوده است.



شرف‌الدّین عبدالمؤمن مغربی اصفهانی معروف به «شرف الدّین شفروه»، فرزند هبه‌اللّه بن محمّد بن هبه‌اللّه بن حمزه
[۱] مجلّه یادگار، شماره ۶ و ۷، بهمن و اسفند ۱۳۲۷، ص۱۱۰.
[۲] محي‌الدين قرشی، عبدالقادر بن محمد، جواهر المضیئه، ج۱، ص۳۲۲.
واعظ، شاعر و ادیب دانشمند قرن ششم هجری بوده است. برخی نوشته‌اند: نامش محمّد
[۳] عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۲۲۱.
یا فضل‌اللّه بوده،
[۴] آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ، آتشکده آذر، قسمت سوم از نیمه نخست، ص۹۴۸.
[۵] هدایت، رضا قلی‌خان، ریاض العارفین، ص۳۵۶.
ظاهرا در اواخر قرن پنجم متولّد شده، و در جوانی به تکمیل تحصیلات خود پرداخت. او به مدح اتابک شیرگیر اهتمام داشت، و از طرف او به لقب ملک‌الشّعرایی ملقّب شد.


وی در سال ۵۶۹ در دمشق به وعظ و تذکار مشغول بوده، سپس به مصر رفته، به خدمت صلاح‌الدّین ایّوبی رسیده، آن‌گاه به دمشق بازگشته، و ظاهرا در سال ۵۷۰ق در آن جا وفات نموده است.
[۶] مجلّه یادگار، شماره ۶ و ۷، ص۱۱۰.
وی ارسلان بن طغرل و طغرال بن ارسلان را نیز مدح گفته است.
[۷] سمرقندی، دولتشاه بن علاءالدين، تذکره دولتشاه، ص۱۱۷.



از آثار او کتاب اطباق الذّهب در مواعظ و خطب که آن را در مقابل کتب اطواق الذّهب زمحشری، در صد مقاله به درخواست ظهیرالدّین احمد خویی تالیف کرده، و بارها در بولاق، لاهور و مصر به چاپ رسیده است.
[۸] عوفی، محمد، لباب الالباب، تعلیفات سعید نفیسی، ص۶۴۶.
[۹] فقیه ‌ایمانی، مهدی، تاریخ تشیّع اصفهان، ص۲۹۲.
[۱۰] مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۷.
[۱۲] دانش‌پژوه، محمدتقی، فهرست کتب اهدایی مشکاه به دانشگاه تهران، ج۳، ص۲۶۷۹.
عدّه‌ای از فضلاء بر آن شرح نوشته‌اند. دیوان اشعار او به گفته رضاقلی خان هدایت، صد و هشت هزار بیت بوده،
[۱۳] هدایت، رضاقلی بن محمد، مجمع الفصحاء، ج۲، ص۸۰۰.
که نسخه‌ای از آن شامل ۷۰۰ بیت، ضمن مجموعه شماره ۲۵۸۹ در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران وجود داشته است؛
[۱۴] مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۹، ص۱۳۹۳.
نسخه دیگری نیز در موزه بریتانیا موجود است.
[۱۵] اته، هرمان، تاریخ ادبیّات، ص۱۲۲.

ابیات ذیل از اشعار او است:
"گر توانی‌ای صبا بگذر شبی در کوی او•••ور دلت خواهد ببر پیغامی از من سوی او"
"گر همی خواهی که بر سرو بلند او رسی•••نردبان عنبرین ساز از شکنج موی او"
"این دل گمگشته من باز جواز زلف او••• ور نیابی رو بیفشان دامن گیسوی او"


۱. مجلّه یادگار، شماره ۶ و ۷، بهمن و اسفند ۱۳۲۷، ص۱۱۰.
۲. محي‌الدين قرشی، عبدالقادر بن محمد، جواهر المضیئه، ج۱، ص۳۲۲.
۳. عوفی، محمد، لباب الالباب، ص۲۲۱.
۴. آذر بیگدلی، لطفعلی بیگ، آتشکده آذر، قسمت سوم از نیمه نخست، ص۹۴۸.
۵. هدایت، رضا قلی‌خان، ریاض العارفین، ص۳۵۶.
۶. مجلّه یادگار، شماره ۶ و ۷، ص۱۱۰.
۷. سمرقندی، دولتشاه بن علاءالدين، تذکره دولتشاه، ص۱۱۷.
۸. عوفی، محمد، لباب الالباب، تعلیفات سعید نفیسی، ص۶۴۶.
۹. فقیه ‌ایمانی، مهدی، تاریخ تشیّع اصفهان، ص۲۹۲.
۱۰. مهدوی، سیدمصلح‌الدین، دانشمندان و بزرگان اصفهان، ج۱، ص۱۲۷.
۱۱. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذّریعه الی تصانیف الشیعه، ج۹، ص۵۱۴.    
۱۲. دانش‌پژوه، محمدتقی، فهرست کتب اهدایی مشکاه به دانشگاه تهران، ج۳، ص۲۶۷۹.
۱۳. هدایت، رضاقلی بن محمد، مجمع الفصحاء، ج۲، ص۸۰۰.
۱۴. مرکز اسناد دانشگاه تهران، فهرست مرکزی دانشگاه تهران، ج۹، ص۱۳۹۳.
۱۵. اته، هرمان، تاریخ ادبیّات، ص۱۲۲.



مهدوی، سید مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۱۸۱.    

)





جعبه ابزار