• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خبر متواتر معنوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



‌خبر متواتر معنوی، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به اخبار راویان کثیرِ قطع آور، متّحد در معنا و متفاوت در الفاظ اطلاق می‌شود.



خبر متواتر معنوی، مقابل خبر متواتر لفظی بوده و در جایی است که خبرهای نقل شده از عده‌ای که تبانی آنها بر کذب عادتاً محال می‌باشد از نظر الفاظ، متفاوت ولی از نظر معنا و مفهوم، همگی یک حقیقت را افاده نماید؛ به بیان دیگر، اگر اخبار متعدّد در مدلول تحلیلی (مدلول تضمّنی یا التزامی) اشتراک داشته باشند و مدلول مطابقی آنها یک سان نباشد، آن مدلول مشترک را خبر متواتر معنوی می‌گویند.

۱.۱ - مثال

همانند اخبار متواتری که درباره جنگ‌های حضرت علی (علیه‌السّلام) و دلاوری‌های آن حضرت در غزوه احد، احزاب، بدر، حنین و خیبر نقل شده است، که هر چند الفاظ آنها تواتر لفظی ندارد، ولی از مجموع آن‌ها، یک معنا و حقیقت استفاده می‌شود و آن شجاعت حضرت علی (علیه‌السّلام) است.
[۳] زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۳، ص۱۲۹.



برخی دیگر گفته‌اند: مراد از خبر متواتر معنوی آن است که مورد تواتر قدر مشترک چند خبر باشد و به عبارت دیگر مضمون چند حدیث یکی ولی قالب الفاظ آنها متفاوت باشد.
[۸] درایة الحدیث، ص۳۶.
[۹] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۱۹.
[۱۰] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۱۵.
[۱۱] فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۴۷.



۱. صدر، محمدباقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۴۰.    
۲. مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۱۶۱.    
۳. زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۳، ص۱۲۹.
۴. صاحب معالم، حسن بن زین‌الدین، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، ص۱۸۷.    
۵. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۲۵.    
۶. سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۳۱.    
۷. طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۳.    
۸. درایة الحدیث، ص۳۶.
۹. علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۱۹.
۱۰. نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۱۵.
۱۱. فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۴۷.
۱۲. قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۴۶.    
۱۳. جدیدی‌نژاد، محمدرضا، معجم مصطلحات الرجال و الدرایه، ص۱۴۶.    
۱۴. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۱۱۵.    
۱۵. عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۹۲.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «خبر متوالی معنوی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۹/۷.    
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۴۳، برگرفته از مقاله «خبر متواتر معنوی».    






جعبه ابزار