اسباب مغالطه لفظ مرکب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

اسباب مغالطه لفظ مرکب یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عوامل زمینه ساز مغالطه در لفظ مرکب است.

---

اسباب مغالطه لفظی به دو قسم اسباب مغالطه لفظ مفرد و اسباب مغالطه لفظ مرکب تقسیم می‌شود. برخی علل وجود دارند که باعث پیداشدن مغالطه لفظ مرکب می‌شود و آنها عبارت‌اند از: اشتراک تالیف، اشتراک ترکیب لفظ، اشتراک قسمت، تفصیل مرکب و ترکیب مفصل. اقسام اسباب مغالطه لفظ مرکب عبارت‌اند از: ترکیب مفصل، تفصیل مرکب و ممارات.

---

توضیح مطلب آنکه گاهی نحوه ترکیب لفظ مقتضی مغالطه است؛ مانند این سخن جناب عقیل که «معاویه از من خواسته است به علی (علیه‌السّلام) ناسزا بگویم، مردم به او ناسزا بگویید.» مرجع ضمیر «او» در این جمله، ایهام دارد.

---

گاهی استخدام و توریه، منشا پدیدآمدن این نوع مغالطه می‌شود و گاهی سبب به وجود آمدن مغالطه، توهم وجود ترکیب است؛ یعنی جایی که لفظ مرکب نباشد و گمان رود که مرکب است و گاهی توهم عدم ترکیب، سبب مغالطه می‌شود.

---

از مغالطه لفظ مرکب با عبارات دیگری، همچون: اشتباهات لفظی ترکیب لفظ، مشابهت لفظی ترکیب قضایا و اشتباه ترکیب لفظ هم یاد می‌شود.

---