• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اشاره در علوم قرآنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



افاده معانی فراوان با کلام کوتاه با استفاده از دلالت تضمنی و التزامی را اشاره گویند.



« اشاره » یعنی آوردن کلام کوتاه با معانی فراوان، که در حقیقت همان « ایجاز قصر » است؛ مانند:
۱. (وغیض الماء)؛ «و آب فرو کاست». لازمه کم شدن آب، قطع شدن باران و جوشش آب از چشمه است. و اگر این حالت نبود، آب کم نمی‌شد.
۲. (وفیها ما تشتهیه الانفس وتلذ الاعین وانتم فیها خالدون)؛ «و در آنجا آنچه دلها آن را بخواهند و دیدگان را خوش آید (هست) و شما در آن جاودانید».
آن چه نفس به آن تمایل دارد، شهوات نامحدود و دیدنی‌های بی اندازه‌ای است که چشم از آن لذت می‌برد، و آیه مبارکه با الفاظ اندک بر مفاهیم غیرقابل شمارش دلالت دارد.


ابن ابی الاصبع می‌گوید: تفاوت ایجاز قصر و اشاره این است که دلالت ایجاز قصر مطابقی است؛ ولی دلالت اشاره، تضمنی یا التزامی است
[۶] بستانی، بطرس، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۴۸۸.



ایجاز قصر .


۱. سوره هود/۱۱، آیه۴۴.    .
۲. سوره زخرف/۴۳، آیه۷۱.    .
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۸۴.    
۴. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۱۸۸.    
۵. باقلانی، محمد بن طیب، اعجازالقرآن، ص۹۰.    
۶. بستانی، بطرس، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۴۸۸.
۷. علوی مقدم، محمد، درقلمرو بلاغت، ص۸۳۶.    
۸. علوی مقدم، محمد، درقلمرو بلاغت، ص۷۱۸.    
۹. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۸۲.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اشاره».    



جعبه ابزار