• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اعمیت ممکنه خاصه از مرکبات دیگر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اعمیت ممکنه خاصه از مرکبات دیگر یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای تحقق ممکنه خاصه در ضمن سایر مرکبات بدون عکس است.



یکی از مناسبات قضایای موجهه، اعمیت ممکنه خاصه از دیگر مرکبات است؛ یعنی میان ممکنه خاصه و بقیه موجهات مرکبه، نسبت عموم و خصوص مطلق برقرار، و ممکنه خاصه از همه آنها اعم است؛ چون ممکنه خاصه به قضیه موجهه‌ای می‌گویند که از پیوند دو ممکنه عامه شکل گرفته باشد که یکی موجبه و دیگری سالبه است، و از آن، حکم ضروری‌ نبودن طرف ثبوت و سلب به دست می‌آید؛ یعنی ثبوت و سلب محمول در هیچ‌یک ضروری نیست؛ مثلاً معنای «کل انسان کاتب بالامکان الخاص» این است که کتابت و عدم آن برای انسان ضروری نیست و از طرفی در هر یک از موجهات دیگر، ایجاب و سلب وجود دارد و دست‌کم در مرکبات ایجابی و سلبی ممکن به امکان عام وجود دارد؛ ولی از امکان، ایجاب و سلب لازم نمی‌آید تا یکی از آن دو بالفعل یا بالضرورة و یا بالدوام باشد؛ یعنی امکان عام با فعلیت، ضرورت و دوام منافات ندارد؛ بنابراین ممکنه خاصه، اعم از سایر مرکبات است.
[۱] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۱۰.
[۲] شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ج۲، ص۸۶.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

(۱) قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
(۲) شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق).


۱. قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۱۰.
۲. شیرازی، قطب‌الدین، درة التاج (منطق)، ج۲، ص۸۶.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اعمیت ممکنه خاصه از مرکبات دیگر»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۹.    



جعبه ابزار