• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حذف اقتطاع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حذف اقتطاع به حذف بعضی از حروف کلمه یا جمله اطلاق می‌شود.



«حذف اقتطاع» یکی از انواع ایجازحذف است. «اقتطاع» در لغت به معنای جداسازی است، و در اصطلاح اهل معانی، حذف بعضی از حروف کلمه یا جمله را گویند.


ابن اثیر وقوع حذف اقتطاع در قرآن را انکار کرده است؛ ولی در جواب او گفته‌اند حروف مقطعه اول سوره‌ها از باب حذف اقتطاع است؛ زیرا هریک از آن‌ها اسمی از اسمای الهی است؛ همچنان که از ابن عباس نقل شده که معنای «الم»، «انا الله اعلم و اری» است.


۱. (وامسحوا برؤوسکم) که برخی گفته‌اند حرف «با» جزئی از کلمه «بعض» بوده که بقیه آن حذف شده است؛ یعنی در اصل «و امسحوا بعض رؤسکم» بوده است؛
۲. (واللیل اذا یسر) که در اصل «یسری» بوده است؛
۲. (لکنا هو الله ربی) که در اصل «لکن انا» بوده است.
[۶] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۳۸۴.
[۷] کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۴۶.
[۸] بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۴۵.



ایجاز حذف .


۱. مائده/سوره۵، آیه۶.    
۲. فجر/سوره۸۹، آیه۴.    
۳. کهف/سوره۱۸، آیه۳۸.    
۴. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۱۱۷.    
۵. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۲۰۲.    
۶. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۳۸۴.
۷. کمالی دزفولی، علی، ۱۲۹۲ -، قرآن ثقل اکبر، ص۲۴۶.
۸. بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۷۴۵.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«حذف اقتطاع».    



جعبه ابزار