• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

التیسیر فی أصول التفسیر (کتاب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



«التیسیر فی اصول التفسیر» نوشتاری است درباره اصول علم تفسیر، اصول و قواعدی که رعایت و مواظبت بر آنها مفسر را از اشتباه در فهم و استنباط معارف قرآنی بازداشته و او را در تفسیر قرآن کریم، به بهترین نحو ممکن، یاری می‌رساند.



در این اثر به خاستگاه علم تفسیر و نیز اهمیت ویژه آن و جایگاهش در میان سایر علوم اسلامی، معرفی مهمترین آثاری که درباره اصول تفسیر نگاشته شده همچون: «الرسالة» محمد بن ادریس شافعی، «الفوز الکبیر فی اصول التفسیر» شاه ولی الله دهلوی و... ، مصادر علم تفسیر همچون: لغت و اشتقاق، صرف و نحو، قرائات و... ، انواع تفسیر، بهترین روش تفسیر (تفسیر قرآن به قرآن)، شرائط و آدابی که مفسر باید مراعات نماید، تفاوت تفسیر و تاویل، زینهار دادن از تفسیر بدون علم و آگاهی، معنای محکم و متشابه در قرآن، ناسخ و منسوخ و حکمت نسخ در قرآن، تفاوت نسخ و بداء، خفی و مشکل و مجمل در قرآن، عام و خاص و مشترک در قرآن، حقیقت و مجاز در قرآن و اقسام مجاز در قرآن، تفسیر ماثور و مصادر آن (قرآن، سنت نبوی، تفسیر صحابه) و نیز ارزش تفسیر اثری و معرفی نمونه‌های از تفاسیر ماثور همچون: «الوجیز» ابن عطیة غرناطی، «الدر المنثور» سیوطی «التفسیر القرآن العظیم» ابن کثیر دمشقی، تفسیر عقلی (یا تفسیر به رای) و دیدگاه عالمان نسبت به این نوع از تفسیر و معرفی نمونه‌هایی از این دست تفاسیر، موضوعاتی است که در این کتاب بدانها پرداخته شده است.


نوشتار حاضر حاوی مقدمه‌ای به قلم دکتر علی احمد مزاج علی و مقدمه‌ای دیگر به قلم دکتر مجاهد محمد هریدی از اساتید تفسیر و علوم قرآنی دانشگاه الازهر مصر، مقدمه‌ای به قلم نویسنده و مباحث بیست گانه ذیل و یک خاتمه می‌باشد:
المبحث الاول: معنی اصول التفسیر.
[۱] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۱۰ به بعد.

المبحث الثانی: اهمیة و مکانة علم اصول التفسیر.
المبحث الثالث: اهمیة علم اصول التفسیر.
المبحث الرابع: نشاة علم التفسیر و اصوله.
[۲] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۱۵ به بعد.

المبحث الخامس: اهم المصنفات فی اصول التفسیر.
المبحث السادس: مصادر علم التفسیر.
المبحث السابع: انواع التفسیر.
المبحث الثامن: احسن طریقة للتفسیر.
المبحث التاسع: شروط المفسر و آدابه.
المبحث العاشر: التاویل عند السلف و المتکلمین و الفرق بین التفسیر و التاویل،
[۳] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۳۳ به بعد.

المبحث الحادی عشر: التحذیر من الاجتراء علی التفسیر بغیر علم.
المبحث الثانی عشر: المحکم و المتشابه.
المبحث الثالث عشر: الناسخ و المنسوخ.
المبحث الرابع عشر: الخفی و المشکل و المجمل.
[۴] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۵۵ به بعد.

المبحث الخامس عشر: العام و الخاص و المشترک.
المبحث السادس عشر: الحقیقة و المجاز فی القرآن الکریم.
[۵] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۷۶ به بعد.

المبحث السابع عشر: الغریب و المعرب فی القرآن الکریم.
المبحث الثامن عشر: اسباب النزول کاصل من اصول التفسیر.
[۶] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۹۲ به بعد.

المبحث التاسع عشر: التفسیر بالماثور (النقلی).
[۷] التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۹۵ به بعد.

المبحث العشرون: التفسیر العقلی (الرای).
در پایان کتاب هم فهرست منابع و مطالب آن آمده است.


نوشتار حاضر به قلم دکتر عماد علی عبد السمیع حسین و به زبان عربی نگارش یافته و در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۱۴۲ صفحه توسط انتشارات «دار الایمان للطبع و النشر و التوزیع» اسکندریه منتشر شده است. نوبت چاپ و سال انتشار آن نامعلوم است.


۱. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۱۰ به بعد.
۲. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۱۵ به بعد.
۳. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۳۳ به بعد.
۴. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۵۵ به بعد.
۵. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۷۶ به بعد.
۶. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۹۲ به بعد.
۷. التیسیر فی أصول التفسیر، عماد على عبد السميع‌، ص۹۵ به بعد.



نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.



جعبه ابزار