العویص (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كتاب العويص تألیف
شیخ مفید ، ابو عبد الله
محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادى( ۳۳۶- ۴۱۳ هجرى) از بزرگ‌ترين فقها و متكلمين
شیعه در قرن چهارم هجرى است.
شيخ مفيد از چهره‌هاى بسيار درخشان شيعه در جهان
اسلام مى باشد. او هم متكلم است و هم
فقیه .
ابن ندیم در فن دوم از مقالۀ پنجم«
الفهرست » كه در بارۀ متكلمان شيعه بحث مى‌كند، از او به عنوان« ابن المعلم» ياد كرده و او را ستايش مى‌نمايد. كتاب معروف او در
فقه نيز«
المقنعة » است.
ابو یعلی جعفری كه داماد مفيد بوده است، مى‌گويد: « مفيد شبها مختصرى مى‌خوابيد و بقيه شب را به
نماز يا مطالعه يا تدريس يا تلاوت
قرآن مجيد مى‌گذرانيد.»
اين كتاب داراى نام‌هاى ديگرى نيز مى‌باشد مانند: ۱- جوابات المسائل النيسابورية،
۲- مسائل أبي الحسن النيسابوري .
كتاب العويص مجموعه مسائل فقهى است كه
شیخ مفید در جواب ابو الحسن نيشابورى مطرح كرده و پس از مدتى به درخواست يكى از يارانش آن را به نگارش درآورده است.
كتاب العويص شامل مسائلى مشكل از مباحث مختلف فقهى مى‌باشد.
اين كتاب براى شناخت مباحث پيچيده
فقه كتابى ارزشمند و قابل توجه مى‌باشد. شيخ مفيد در اين كتاب به
اجماع يا
اختلاف نظر علماى
شیعه يا علماى
اهل سنت نيز اشاره دارد.
برخى از مباحث اين كتاب شبيه به معما مى‌باشد و گاهى شيخ مفيد براى حل يك مسئله بيش از ده جواب ارائه مى‌دهد و اين حاكى از تسلط گستردۀ ايشان بر ابواب فقه است.
براى توضيح بيشتر به يكى از مباحث كتاب
اشاره مى‌كنيم: زنى شوهردار با مرد ديگرى
ازدواج مى‌كند و شوهر اوّل هم بدون آنكه آن زن را
طلاق داده باشد چون شرع مقدس ازدواج دوم را
اجازه داده به آن رضايت مى‌دهد.
شيخ مفيد در توضيح اين مسئله مى‌فرمايد: شوهر زنى مفقود مى‌شود و آن زن با مراجعه به حاكم
شرع طلاق مى‌گيرد و با مرد ديگرى ازدواج مى‌كند و خبر آن به شوهر اول مى‌رسد. او هم با توجه به اينكه ازدواج دوم با
حکم حاكم شرع بوده به آن رضايت مى‌دهد و با اجازه شوهر اول ازدواج دوم صحيح مى‌باشد.
اين كتاب شامل موضوعات ذيل مى‌باشد:
۱- مسائل
ازدواج .
۲- احكام طلاق و جدايى،
مهریه ،
ایلاء ،
عده و
ظهار .
۳- مسائل حدود، ديات، قصاص و
آداب آن.
۴- مسائل مشكل ارث.
۵- موارد استثنايى،
احکام مشكل و نظريات مختلف در ابواب گوناگون.
۱- نسخه‌اى در كتابخانه
حضرت آیت الله گلپایگانی در شهر مقدس
قم كه تاريخ نگارش آن ۱۱۸۳ هجرى است.
۲- نسخه‌اى در كتابخانه مركزى دانشگاه تهران كه تاريخ نگارش آن ۱۲۲۴ هجرى مى‌باشد.
۳- نسخه‌اى در كتابخانه حضرت
آیت الله نجفی مرعشی .
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
