• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لفظ (ادبیات عرب)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





آنچه از اصوات که از دهان بیرون می‌آید را لفظ نامیده‌اند، خواه دارای معنا باشد مانند «فِی» یا بدون معنا مانند «باء، تاء و ...»، و خواه یک کلمه یا بیشتر باشد.



لفظ در لغت بهمعنای دور‌ انداختن و پرتاب کردن است خواه از دهان باشد یا چیز دیگر، و خواه آنچه از دهان‌ انداخته می‌شود صوت باشد یا غیر آن.


لفظ بر دو قسم است؛ مهمل و مستعمل، لفظ مستعمل دارای معنا است مانند زید و لفظ مهمل دارای معنا نیست و تنها صدائی است که بر یکی از مخارج حروف تکیه دارد مانند دیز.


ابن فارس می‌گوید: «اللام والفاء والظاء کلمة صحیحة تدل علی طرح الشیء، وغالب ذلک ان یکون من الفم، تقول: لفظ بالکلام یلفظ لفظا، ولفظت الشیء من فمی».

ابن منظور می‌گوید: «اللفظ ان ترمی بشیء کان فی فیک... والبحر یلفظ الشیء: یرمی به الی الساحل... ولفظت بالکلام وتلفظت به، ‌ای: تکلمت به...» .

بنابراین آنچه از اصوات که از دهان بیرون می‌آید را لفظ نامیده‌اند چون صوت هوائی است که از داخل ریه به خارج پرتاب می‌گردد.
[۴] صبان، محمد بن علی، حاشیة الصبان علی شرح الاشمونی، ج۱، ص۴۵.
بنابراین لفظ به این‌معنا، بر هرچه به آن تکلم می‌شود اطلاق می‌گردد خواه دارای معنا باشد مانند «فِی» یا بدون معنا مانند «باء، تاء و ...»، و خواه یک کلمه یا بیشتر باشد. نحویون لفظ را به‌همان معنای لغوی خود استعمال می‌کنند لکن در خصوص اصواتی که از دهان بیرون می‌آید.


۱. ابن یعیش، یعیش بن علی، شرح المفصل، ج۱، ص۷۰.    
۲. ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۵، ص۲۵۹.    
۳. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، مادة لفظ.    
۴. صبان، محمد بن علی، حاشیة الصبان علی شرح الاشمونی، ج۱، ص۴۵.
۵. ابن یعیش، یعیش بن علی، شرح الرضی علی الکافیة، ج۱، ص۲۰.    



جمالی، مصطفی، مغنی الفقیه، ج۱، ص۲۲-۲۳.


رده‌های این صفحه : لفظ




جعبه ابزار