القول السدید فی علم التجوید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«القول السدید فی علم التجوید» نوشته
علی الله بن علی ابو الوفا می‌باشد این کتاب چنانکه از نامش پیداست در موضوع
علم تجوید ، که مؤلف آنرا از برترین علوم می‌داند، نگاشته شده است.
تجوید به معنای صحیح خواندن
قرآن کریم و خوب ادا کردن حروف و شناختن وقف‌های آنست. در این کتاب نیز چون سایر کتب نگاشته شده در این موضوع مباحثی چون تعریف لغوی و اصطلاحی تجوید، موضوع علم تجوید، ثمره،
واضع ، فضیلت علم تجوید و غیره، احکام نون ساکنه و
تنوین ،
ادغام ،
اظهار ،
مد و قصر ،
مخارج و
صفات حروف ،
تفخیم و
ترقیق ،
وقف و غیره مورد بررسی قرار گرفته است. در مقدمه کتاب نگارنده اشاره‌ای هم به فضائل قرآن کریم از دیدگاه
سنت نبوی ،
آداب تلاوت قرآن و شنیدن آن،
مس قرآن توسط
جنب و
حائض و
حکم قرائت قرآن توسط شخص حائض و
نفساء نموده است. نگارنده در ابتدای هر مبحث عناصر اساسی بحث را فهرست نموده و سپس به توضیح و تبیین تک تک آنها می‌پردازد و در پایان به طرح سؤالاتی مرتبط با آن مبحث، به غرض خودآزمایی خواننده، می‌پردازد.
کتاب دربر گیرنده مقدمه‌ای در
فضایل قرآن، آداب
تلاوت و
سماع آن و غیره می‌باشد. مطالب کتاب در ۹ فصل تنظیم شده است:
فصل اول به بیان مبادی علم تجوید، ارکان و مراتب قرائت، لحن و انواع آن،
استعاذه ،
بسمله و
حکم بسمله بین دو
سوره می‌پردازد.
فصل دوم:
احکام نون ساکنه و تنوین که به مباحثی چون
اظهار حلقی ،
ادغام ،
اقلاب و
اخفاء می‌پردازد.
فصل سوم به بیان احکام میم ساکن، ادغام، اظهار، نون و میم مشدده و غیره می‌پردازد.
فصل چهارم:
مد و
قصر ، به بیان اقسام مد،
وقف و غیره اختصاص یافته است.
فصل پنجم:
مخارج حروف ، اقسام حروف و مخارج آنها و القاب حروف را مورد بررسی قرار می‌دهد.
فصل ششم: صفات حروف، صفات
همس و
جهر ،
شدت و
رخاوت ،
استعلاء و
استفال ،
اطباق و
انفتاح ،
اذلاق و
اصمات ،
صفیر و
قلقله ،
لین و
انحراف ،
تکریر و
تغشی و
استطاله ،
خفاء ، اقسام صفات و... را مورد بحث قرار می‌دهد.
فصل هفتم به بیان تعریف و حکم
متماثلون ،
متقاربان ،
متجانسان ،
متباعدان ، تفخیم و ترقیق و غیره می‌پردازد.
فصل هشتم:
همزه وصل ،
همزه قطع ، حذف و اثبات برخی حروف و غیره را مورد بررسی قرار می‌دهد.
و فصل نهم به تعریف مقطوع و موصول و انواع این دو، احکام قصر مد،
سجده تلاوت و در پایان فهرستی از منابع مورد مراجعه مؤلف، می‌پردازد.
دامنه گسترده قضایا و مسائلی که در کتاب مطرح شده و نیز زیادی شاهد مثال‌ها که در هر موضوع فراهم آمده یکی از ویژگی‌های این
اثر به شمار می‌رود. رعایت اختصار در بیان مطالب مربوط به موضوع به نحوی که وافی به مقصود باشد را می‌توان یکی دیگر از ویژگی‌های کتاب دانست. همچنین نگارش کتاب به شیوه‌ای کلاسیک و آموزشی و طرح سؤالاتی در پایان هرفصل، به جهت خودآزمایی خواننده، دیگر ویژگی این کتاب می‌باشد.
این کتاب به قلم علی الله بن علی ابو الوفا نگاشته شده و دکتر علی علی علی لقم بر آن مقدمه‌ای مرقوم داشته است. کتاب در قطع وزیری با جلد شومیز در ۲۷۶ صفحه توسط انتشارات دار الوفاء برای سومین بار در
سال ۱۴۲۴ هجری به طبع رسیده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
