المنار فی علوم القرآن (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب المنار فی علوم القرآن تالیف دکتر محمد علی الحسن نویسنده که استاد
علوم قرآن و
تفسیر در دانشکده شریعت دانشگاه عمان و نیز دانشکده عربی دانشگاه دبی می‌باشد.
کتاب خویش را پیرامون بعضی از مسائل مهم علوم قرآن همچون-
وحی -
نزول قرآن -
اسباب نزول حدیث سبعة احرف و سیر تطور
تفسیر ، به رشته تحریر در آورده است وی تلاش نموده مطالب را بصورت مختصر بیان نماید و از ذکر مکررات و مطالب اضافی پرهیز نماید- مثلا در باب
نسخ پس از تعریف و ذکر اقسام سه گانه آن- بحث پیرامون مصادیق نسخ را دو یا سه مورد آنرا ذکر می‌نماید. از طرف دیگر در هر بحث پس از ذکر معنای لغوی آن واژه، معنای اصطلاحی را نیز ذکر می‌نماید. وی مطالب کتاب را بصورتی ذکر نموده که دارای نظم و تربیت منطقی است و از تعریف قرآن شروع نموده آنگاه مساله وحی و نزول قرآن و جمع آوری آن در دورانهای مختلف را ذکر می‌نماید.
کتاب دارای یک مقدمه و ۶ فصل است که فهرست موضوعات آن به شرح زیر است:
پیرامون
قرآن کریم- معنای آن- اسامی آن-
اعجاز قرآن ترجمه قرآن - قصه در قرآن.
وحی . تعریف آن از نظر لغت و اصطلاح دلیل وحی.
مراتب وحی به
پیامبرنزول قرآن- کیفیت نزول قرآن- آیات
مکی و
مدنی اولین و آخرین آیه‌ای که نازل شده-
حدیث سبعة احرف اسباب نزولجمع آوری قرآن:
جمع در زمان پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم - جمع قرآن در زمان
ابی بکر -
جمع قرآن در زمان عثمان - ترتیب آیات و سوره‌ها
بعضی از مباحث علوم قرآن:
عام و خاص -
مطلق و مقید منطوق و مفهوم -
نسخ -
محکم و متشابهاصول تفسیر - معنای
تفسیر و
تاویل خلاصه‌ای از سیر تطور تفسیر- مصادر تفسیر شروط تفسیر- انواع تفسیر
۱- در هر مبحثی پس از طرح موضوع بحث، بعضی از کتابهای تالیف شده در آن موضوع را معرفی می‌نماید مانند بحث نسخ ۲- در فصل اول پس از تعریف واژه قرآن- اسامی قرآن را نام برده وجه تسمیه را نیز بیان می‌کند. ۳- در بحث
نسخ (فصل پنجم) پس از تعریف لغوی و اصطلاحی نسخ اقسام سه گانه را ذکر نموده است وی از جمله کسانی است که معتقد است نسخ یک قسم بیشتر وجود ندارد (نسخ حکم دون تلاوت) بر خلاف اکثر
اهل سنت که دو قسم دیگر را نیز قبول دارند ۴- در فصل اول (بحث اعجاز) معتقد است که
اعجاز قرآن در اعجاز بیانی منحصر است و اعجاز علمی را نمی‌پذیرند ۵- در فصل ششم (بحث تفسیر) تفسیر را چهار قسم:
تفسیر ماثور تفسیر به رای - تفسیر اشاری- تفسیر فقهی- نموده آنها را توضیح داده برای هر کدام چند مورد از تفاسیر را ذکر می‌نماید.
کتاب یک جلد و متن آن عربی و دارای ۳۲۰ صفحه است که مشخصات آن به قرار زیر است:
۱- کاغذ: اعلا ۲- چاپ: کامپیوتری ۳- جلد: شومیز ۴- نوبت چاپ: اول ۵- تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۱ هجری قمری ۶- انتشار آن: توسط مؤسسه الرسالة للطباعة و النشر و التوزیع- بیروت. ۷- دارای فهرست:
الف: منابع و ماخذ ب: موضوعات کتاب
نرم افزار مشکاة الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
