أُمم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أُمم: (اِلّآ اُمَمٌ اَمْثالُکُم) «اُمم» جمع
«امّت» و امّت، به معنای جمعیتی است که دارای قدر مشترکی هستند. مثلًا
دین واحد یا زبان واحد، یا صفات و کارهای واحدی دارند؛ و این تعبیر می‌رساند که همراه
نوح (علیه‌السّلام) امت‌هایی بودند. این عبارت ممکن است به خاطر آن باشد که افرادی که با نوح (علیه‌السّلام) بودند، هر یک سرچشمه پیدایش قبیله و امّتی گشتند و یا این که واقعاً آنها که با نوح (علیه‌السّلام) بودند هر گروهی از قوم و قبیله‌ای بودند، که مجموعاً امّت‌هایی تشکیل می‌دادند.این احتمال نیز وجود دارد که،
«اُمَم» اصناف حیواناتی که با نوح بودند را نیز شامل گردد؛ زیرا در
قرآن مجید کلمه
«امّت» بر آنها نیز اطلاق شده است.
(وَ مَا مِن دَآبَّةٍ فِي الأَرْضِ وَ لاَ طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثَالُكُم مَّا فَرَّطْنَا فِي الكِتَابِ مِن شَيْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ) (هيچ جنبنده‌اى در زمين، و هيچ پرنده‌اى كه با دو بال خود پرواز مى‌كند، نيست مگر اينكه امّتهايى همانند شما هستند. ما هيچ چيز را در اين كتاب، فروگذار نكرديم؛ سپس همگى به سوى پروردگارشان محشور مى‌گردند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: امت به معناى جماعتى است از مردم، كه اشتراك در هدف واحد مانند: دين و يا
سنت واحده و يا وحدت در زمان و مكان آنان را مجتمع ساخته باشد. اين كلمه در اصل لغت به معناى قصد است، أم يعنى قصد كرد و يؤم يعنى قصد مى‌كند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(قِيلَ يَا نُوحُ اهْبِطْ بِسَلاَمٍ مِّنَّا وَ بَركَاتٍ عَلَيْكَ وَ عَلَى أُمَمٍ مِّمَّن مَّعَكَ وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ) (به نوح گفته شد: «اى نوح! با سلامت و بركاتى از ناحيه ما بر تو و بر تمام امّتهايى كه با تواند، فرود آى! و امّتهايى نيز هستند كه ما آنها را از نعمتها بهره‌مند خواهيم ساخت، سپس به سبب كفران نعمت عذاب دردناكى از سوى ما به آنها مى‌رسد.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَ عَلى أُمَمٍ مِمَّنْ مَعَكَ) اين جمله عطف است بر جمله عليك ، و اگر كلمه امم را نكره آورد، و نفرمود: و على الامم ، براى اين است كه دلالت بر تبعيض كند، يعنى بفهماند كه سلام و بركات ما شامل حال بعضى از امت‌هايى مى‌شود كه در كشتى با تو بودند، به دليل اينكه دنبال جمله مورد بحث بعضى از امت‌ها را استثناء نموده و فرمود:
(وَ أُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ يَمَسُّهُمْ مِنَّا عَذابٌ أَلِيمٌ) .
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أُمم»، ص۷۲.
