• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انذارگران الهی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



پیامبران ، در میان سایر انذارگران به عنوان انذارگران الهی از جایگاه خاصّی برخوردارند.



مبدأ اصلی انذار ، ذات اقدس الهی است و انذار بالاصاله به او منتسب است
[۱] المیزان، ج۲۰، ص۳۰۵.
[۲] کشف الاسرار، ج۱، ص۶۲.
:«اِنّا اَنزَلنهُ فی لَیلَة مُبرَکَة اِنّا کُنّا مُنذِرین»، «اِنّا اَنذَرنکُم»، «فَاَنذَرتُکُم نارًا تَلَظّی» .


انذار در قرآن گاهی به پیامبران از جمله پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به عنوان واسطه الهی و گاهی به جنّ به عنوان واسطه میان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و قوم خود اسناد داده شده است.


البته براساس قول خداوند در آیه ۱۲۲ سوره توبه لازم است از هر فرقه ، طایفه ای برای تفقه در دین کوچ کنند تا در بازگشت، قوم خویش را انذار کنند: «فَلَولا نَفَرَ مِن کُلِّ فِرقَة مِنهُم طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهوا فِی الدّینِ ولِیُنذِروا قَومَهُم اِذا رَجَعوا اِلَیهِم»


گفتنی است که به آیات وعید قرآن ازاین رو که وسیله ای برای انذار است «نُذُر» گفته شده است.
[۱۱] مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۸۳.



در برخی آیات از عذاب الهی به « نذیر » یاد شده است، زیرا عذاب نیز انذار با زبان حال است.


اگرچه براساس آیات یاد شده انذار افزون بر پیامبران به گروهها و امور دیگری نیز نسبت داده شده است؛ امّا پیامبران و به ویژه پیامبر خاتم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در این مهم از جایگاه خاصّی برخوردارند، زیرا در برخی آیات هدف از برانگیختن پیامبران، نزول وحی و فرو فرستادن قرآن، بشارت و بیم دادن مردم معرفی شده است: «و ما نُرسِلُ المُرسَلینَ اِلاّ مُبَشِّرینَ و مُنذِرین»، «یُلقِی الرُّوحَ مِن اَمرِهِ... لِیُنذِر»، «اوحِیَ اِلَیَّ هذا القُرءانُ لاُِنذِرَکُم بِهِ»
[۱۸] مجمع البیان، ج۶، ص۵۳۷.
[۱۹] المیزان، ج۱۲، ص۹۰.
و در برخی از آیات هدف بعثت • و مسئولیت پیامبران به انذار منحصر شده و در برخی دیگر تنها به ذکر انذار اکتفا شده است:«اِنَّما اَنتَ نَذیرٌ»، «اِنَّما اَنا لَکُم نَذیرٌ مُبین» «اِن هُوَ اِلاّ نَذیرٌ لَکُم»، «و لَقَد اَرسَلنا فیهِم مُنذِرین»، «قَد خَلَتِ النُّذُر» و....

۶.۱ - نوع حصر

بدون تردید حصر یاد شده اضافی است و با شأن بشارت پیامبران تنافی ندارد، زیرا مراد از حصر در آیات مزبور، ذکر انذار نسبت به هدایت یافتن است؛ نه بشارت دادن
[۲۷] المیزان، ج ۷، ص ۳۹.
و در حقیقت پیام آیات یادشده این است که پیامبران فقط انذار می‌کنند؛ ولی هدایت یافتن یا گمراه شدن مردم به عوامل دیگری وابسته است که در جای خود بیان شده است.

۶.۲ - دلیل حصر

گفتنی است که ذکر انذار و عدم ذکر بشارت برای آن است که مقام، مقام انذار است، یا به این سبب است که دین امری فطری است، جز آن‌که با حجابهای شرک و معصیت پوشانده می‌شود و موجبات غلبه شقاوت و نزول سخط الهی فراهم می‌آید، ازاین رو نزدیک ‌ترین راه مناسب با حکمت و حزم آن است که ابتدا مشرکان و معصیت کاران با انذار بیدار و به سوی حق هدایت شوند.
[۲۸] المیزان، ج ۷، ص ۳۹.


۶.۳ - مقصود مهم تر

برخی از مفسران علّت این انحصار را آن دانسته‌اند که در بعثت انذار، مقصود مهم‌تر محسوب می‌گردد، وانگهی در آیات دیگری مقرون به بشارت ذکر شده است
[۲۹] منهج الصادقین، ج ۷، ص ۴۴۲ - ۴۴۳.
: «اِنّا اَرسَلنکَ بِالحَقِّ بَشیرًا و نَذیرًا»


۱. المیزان، ج۲۰، ص۳۰۵.
۲. کشف الاسرار، ج۱، ص۶۲.
۳. التبیان، ج ۱، ص ۶۲.    
۴. دخان/سوره۴۴، آیه۳.    
۵. نبأ/سوره۷۸، آیه۴۰.    
۶. لیل/سوره۹۲، آیه۱۴.    
۷. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۸. انعام/سوره۶، آیه۴۸.    
۹. احقاف/سوره۴۶، آیه۲۹.    
۱۰. توبه/سوره۹، آیه۲۲.    
۱۱. مجمع البیان، ج ۹، ص ۲۸۳.
۱۲. قمر/سوره۵۴، آیه۵.    
۱۳. ملک/سوره۶۷، آیه۱۷.    
۱۴. انعام/سوره۶، آیه۴۸.    
۱۵. کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    
۱۶. غافر/سوره۴۰، آیه۱۵.    
۱۷. انعام/سوره۶، آیه۱۹.    
۱۸. مجمع البیان، ج۶، ص۵۳۷.
۱۹. المیزان، ج۱۲، ص۹۰.
۲۰. هود/سوره۱۱، آیه۱۲.    
۲۱. حجّ/سوره۲۲، آیه۴۹.    
۲۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۵۰.    
۲۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۱۵.    
۲۴. سبأ/سوره۳۴، آیه۴۶.    
۲۵. صافّات/سوره۳۷، آیه۷۲.    
۲۶. احقاف/سوره۴۶، آیه۲۱.    
۲۷. المیزان، ج ۷، ص ۳۹.
۲۸. المیزان، ج ۷، ص ۳۹.
۲۹. منهج الصادقین، ج ۷، ص ۴۴۲ - ۴۴۳.
۳۰. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۴.    
۳۱. انعام/سوره۶، آیه۴۸.    
۳۲. کهف/سوره۱۸، آیه۵۶.    



دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «انذار».    



جعبه ابزار