ایجاب مقدمتین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ایجاب مقدمتین یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای موجبه‌ بودن هر دو مقدمه قیاس است.

---

ایجاب مقدمتین یکی از شرایط انتاج قیاس مرکب از منفصلتین است. قیاسی که از دو قضیه شرطیه منفصله ترکیب یافته است از هر شکلی که باشد باید سه شرط داشته باشد:
۱. هر دو مقدمه‌اش موجبه باشد.
۲. یکی از دو مقدمه‌اش کلی باشد.
۳. منع خلوّ بر آنها صادق باشد.
اگر هر دو مقدمه چنین قیاسی موجبه نباشد، نتیجه لازم‌الصدق در همه موارد به دست نمی‌دهد؛ مثلاً اگر به قضیه «عدد یا زوج است یا فرد»، قضیه سالبه «چنین نیست که عدد یا فرد است یا منقسم به دو متساوی» ضمیمه شود، نتیجه، صادق است، اما اگر به همان قضیه اول، قضیه سالبه «چنین نیست که یا عدد فرد است یا انسان پرنده» ضمیمه شود، نتیجه، کاذب است. دلیل دو شرط دیگر هم مشابه همین شرط است.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة.    
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

---