• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن عبدالجلیل تدمیری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تُدْمیری، ابوالعباس احمد بن عبدالجلیل (د ۵۵۵ق/ ۱۱۶۰م)، ادیب بود.



اصلش از تدمیر اندلس بود و در المریه نشو و نما یافت و نزد بزرگانی همچون ابوعلی صدفی، ابومحمد ابن عطیه و ابومحمد زهری دانش آموخت.
[۱] ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
[۳] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۴] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
تدمیری در لغت، نحو و ادب دستی توانا داشت و شعر نیز می‌سرود
[۵] ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
[۷] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۸] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
[۹] محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۵۶، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
و بزرگان لغت‌گاه به نظرات او استناد کرده‌اند.
[۱۰] تاج‌العروس، ذیل جبر.



وی زمانی که به مراکش سفر کرده بود، سمت استادی فرزندان سلطان مراکش را برعهده گرفت.
[۱۱] سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
[۱۲] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۳] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.



مدتی نیز در بجایه مسکن گرفت و در آن‌جا برای محمد بن علی بن حمدون وزیر خاندان بنی ناصر صنهاجی کتابی با نام ‌نظم‌القرطین و ضم اشعار السقطین تدوین نمود که در آن اشعار کتاب الکامل مبرد و النوادر ابوعلی قالی را جمع‌آوری کرده است.
[۱۵] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۶] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
تدمیری همچنین شرحی بر کتاب الجمل زجاجی دارد که شفاءالصدور نامیده شده است. وی این کتاب را که به قول ابن‌ابار و مراکشی پرمحتوا و گرانقدر بوده است، مختصر کرد و المختزل نامید.
[۱۸] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۱۹] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
[۲۰] حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۶۰۴.
[۲۱] زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.



۱. التصریح لشرح غریب الفصیح، که شرحی بر کتاب الفصیح ثعلب‌کوفی است.
[۲۲] زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.

۲. التوطئه، در علم نحو.
۳. شرح کتاب شواهد الغریب عزیزی.
۴. الفوائد و الفرائد.
[۲۴] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۲۵] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.



تدمیری در نبرد ۵۵۵ق که طی آن عبدالمؤمن بن علی از سلاطین موحدون (حک‌ ۵۲۴- ۵۵۸ق/۱۱۶۳-۱۱۳۰م) مهدیه را از دست نُرمان‌ها پس گرفت، حضور داشت و بعد از بازگشت از آن‌جا در فاس درگذشت.
[۲۷] ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
[۲۸] عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.



(۱) ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
(۲) ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، رباط، ۱۹۷۳م.
(۳) تاج‌العروس.
(۴) حاجی‌خلیفه، کشف الظنون.
(۵) محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
(۶) زرکلی، اعلام.
(۷) سیوطی، بغیة الوعاه، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
(۸) عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.


۱. ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
۲. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۳. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۴. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۵. ابن‌ابار، التکملة لکتاب الصله، ج۱، ص۹۳، به کوشش ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت، ۱۹۸۹م.
۶. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۷. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۸. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۹. محمد ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۵۶، حوادث و وفیات، به کوشش عبدالسلام تدمری، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.
۱۰. تاج‌العروس، ذیل جبر.
۱۱. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.
۱۲. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۳. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۱۴. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۱۵. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۶. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۱۷. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۱۸. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۱۹. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۲۰. حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ج۱، ص۶۰۴.
۲۱. زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.
۲۲. زرکلی، اعلام، ج۱، ص۱۴۳.
۲۳. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۲۴. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۲۵. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.
۲۶. سیوطی، بغیة الوعاه، ج۱، ص۳۲۱، به کوشش محمدابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.    
۲۷. ابن‌قاضی، جذوة الاقتباس، ج۱، ص۱۳۸، رباط، ۱۹۷۳م.
۲۸. عباس مراکشی، الاعلام بمن حل مراکش و اغمات من الاعلام، ج۱، ص۲۲۳، فاس، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۶م.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تدمیری»، ج۱۴، ص۲۷.    


رده‌های این صفحه : ادیبان | تراجم




جعبه ابزار