• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تسبیحات اربع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به ذکر: «سبحان اللّه و الحمد للّه و لا اله الّا و اللّه اکبر»، تسبیحات اربع گفته می شود.



از آن در باب صلات سخن رفته است.
تسبیحات اربع در رکعتهاى سوم و چهارم نمازهاى یومیه خوانده مى‌شود .
گفتن سى یا چهل و یا صد مرتبه تسبیحات اربع در تعقیب نماز و سى بار پس از نمازى که قصر خوانده مى‌شود، مستحب است. در نماز جعفر طیار سیصد بار تسبیحات اربع خوانده مى‌شود؛ ازاین‌رو، به آن، نماز تسبیح نیز گفته شده است.


نمازگزار در غیر رکعت اول و دوم (یعنی در رکعت سوم و چهارم) نمازهای‌ واجب، بین خواندن سوره حمد و گفتن ذکر (تسبیحات‌ اربعه‌) مخیّر است و بعید نیست که برای امام جماعت، خواندن سوره حمد و برای ماموم، گفتن ذکر افضل باشد و برای کسی که فرادا نماز می‌خواند، سوره حمد و تسبیحات‌ اربعه‌، مساوی باشد.

۲.۱ - کیفیت ذکر تسبیحات اربعه

کیفیت ذکر چنین است: «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الّا اللَّه و اللَّه اکبر» و واجب است بر عربی بودن آن مواظبت شود.

۲.۲ - کفایت یک‌مرتبه گفتن

و یک‌مرتبه گفتن آن کفایت می‌کند، و احتیاط و افضل آن است که آن را سه مرتبه تکرار کند و بهتر است که به این تسبیحات، استغفار (مثلاً استغفر اللَّه ربی و اتوب الیه) افزوده شود.

۲.۳ - آهسته خواندن

و واجب است حمد و ذکر (در رکعت سوم و چهارم) حتی بسم اللَّه الرحمن الرحیم بنابر احتیاط (واجب)، آهسته خوانده شود. و رکعت سوم و چهارم لازم نیست در خواندن حمد و گفتن ذکر مثل هم باشند (بنابراین می‌تواند در یک رکعت، حمد بخواند و در دیگری تسبیحات بگوید).

۲.۴ - حمد خواندن سهواً به جای تسبیحات

اگر قصد خواندن تسبیحات نمود ولی حمد بدون آنکه قصد خواندن آن را - ولو به‌صورت ارتکاز در ذهن - داشته باشد بر زبانش جاری شود، در این صورت اقوی آن است که به این قرائت اکتفا نکند، ولی اگر قصد خواندن حمد را (هرچند به‌صورت قصد ارتکازی)، داشته باشد اقوی صحت آن است و همچنین است اگر با غفلت و بی‌توجّهی شروع به خواندن یکی از آن‌ها بنماید؛ که اگر بدون قصد حتی قصد ارتکازی باشد، بنابر اقوی صحیح نیست و در غیر این صورت بنابر اقوی صحیح است.

۲.۵ - حمد خواندن به جای تسبیحات به تصور رکعت اول و دوم

اگر سوره حمد را به خیال آنکه در رکعت اول و دوم است بخواند، سپس معلوم شود که در رکعت سوم و چهارم می‌باشد، به همان اکتفا می‌کند و همچنین است اگر به خیال آنکه در رکعت سوم و چهارم است، حمد را بخواند، سپس معلوم شود که در رکعت اول و دوم بوده است.

۲.۶ - بیش از سه مرتبه گفتن تسبیحات

احتیاط (واجب) آن است که تسبیحات را بیشتر از سه مرتبه نگوید، مگر آنکه به‌قصد مطلق ذکر باشد.

۲.۷ - استقرار هنگام ذکر

در حال قرائت و گفتن ذکرها، باید شخص نمازگزار استقرار داشته باشد، پس اگر نمازگزار به جهتی - در حال خواندن آن‌ها - بخواهد جلو یا عقب برود یا به طرفی خم شود، باید در حال حرکت، قرائت یا ذکر را ترک نماید، اما امثال حرکت‌دادن دست یا انگشتان پاها ضرری نمی‌رساند هرچند بهتر است که چنین نکند. و اگر در حال قرائت، بی‌اختیار حرکت نمود، احتیاط (واجب) آن است که آنچه را در حال حرکت خوانده، اعاده نماید.


۱. جواهر الکلام ج۱۰، ص۴۱۱.    
۲. العروة الوثقی ج۳، ص۵۱۸.    
۳. العروة الوثقی ج۳، ص۴۰۳    .
۴. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
۵. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
۶. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
۷. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۷.    
۸. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۶، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۸.    
۹. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۷، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۱۹.    
۱۰. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۷، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۲۰.    
۱۱. موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۱۷۷، کتاب الصلاة، القول فی القرائة و الذکر، مسالة۲۰.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۷۱.    
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    






جعبه ابزار