• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تشبیهات قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تشبیهات قرآن، مانندکردن چیزی به چیزی در وصفی، با ادوات تشبیه است.



تشبیه از شریف‌ترین انواع بلاغت و به معنای مانندکردن چیزی به چیزی در همان وصف خودش با ادوات تشبیه است.


برخی گفته‌اند تشبیه آن است که برای مشبه، حکمی از احکام مشبه به ثابت شود و فایده آن، بیان روشن تر و رساتر مطالب پنهان، و آشکارتر کردن معنا است.


تشبیه به اعتبارات مختلف، انواع گوناگون دارد. به اعتبار طرفین آن بر چهار قسم است:
۱. تشبیه محسوس به محسوس؛
۲. تشبیه محسوس به معقول؛
۳. تشبیه معقول به معقول؛
۴. تشبیه معقول به محسوس.
همچنین به اعتبار وجه شبه بر دو قسم است: تشبیه مفرد؛ تشبیه مرکب.


علمای بیان درباره نسبت «تشبیه» و «تمثیل» گفته‌اند بین آن دو عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی هر تمثیلی تشبیه است؛ ولی هر تشبیهی تمثیل نیست.
یکی از اسلوب‌های بیانی قرآن، تشبیهات آن است. به اعتراف علمای بیان، تشبیهات قرآن از متین‌ترین تشبیهات و دارای تمام محاسن بدیع و دقت‌های تصویری است.
[۲] ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۰۷.
[۳] حکمت، علی اصغر، ۱۲۷۲ -، امثال قرآن (فصلی ازتاریخ قرآن کریم)، ص۶.
[۴] ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۶۷.
[۵] حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۲۸۴و۲۰۵.
[۶] عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۳۴.
[۷] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۸.
[۸] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۷۰.



تشبیه صریح؛ تشبیه ضمنی؛ تشبیه مؤکد؛ تشبیه مرسل؛ خصایص تشبیهات قرآن؛ حکمت تشبیهات قرآن.


۱. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص(۴۱۴-۴۳۰).    
۲. ابو زهره، محمد، ۱۸۹۸-۱۹۷۴م، معجزه بزرگ ،پژوهشی درعلوم قرآن، ص۳۰۷.
۳. حکمت، علی اصغر، ۱۲۷۲ -، امثال قرآن (فصلی ازتاریخ قرآن کریم)، ص۶.
۴. ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر، ۶۹۱ - ۷۵۱ق، الفوائدالمشوق الی علوم القرآن وعلم البیان، ص۶۷.
۵. حسینی، جعفر، ۱۳۲۳-، اسالیب البیان فی القرآن، ص۲۸۴و۲۰۵.
۶. عبداللطیف، محمدعبدالوهاب، موسوعة الامثال القرآنیة، ج۲، ص۴۳۴.
۷. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص۲۶۸.
۸. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۷۰.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «تشبیهات قرآن».    



جعبه ابزار