تعارض استصحاب و قاعده فراغ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعارض استصحاب و قاعده فراغ، تنافی میان مدلول استصحاب و قاعده فراغ را می‌گویند.

---

تعارض استصحاب و قاعده فراغ، به معنای تنافی میان مدلول استصحاب با قاعده فراغ است.

---

برای مثال، اگر بعد از فراغ از نماز ، در انجام صحیح اجزا و افعال آن شک شود، طبق قاعده فراغ، حکم به صحت می‌شود، ولی طبق استصحاب، حکم به بقای حالت گذشته و عدم انجام صحیح افعال می‌گردد؛ بنابراین اگر کسی بعد از نماز شک کند که آیا در رکعت سوم، رکوع به جا آورده یا نه، استصحاب می‌گوید: به جا نیاورده است، اما قاعده فراغ می‌گوید: به جا آورده است.

---

از آن جا که قاعده فراغ در نظر برخی اماره شرعی می‌باشد، بر استصحاب که در نظر بیشتر اصولیون اصل عملی است، حاکم و یا وارد می‌باشد؛ در نتیجه، در تعارض استصحاب و قاعده فراغ، قاعده فراغ مقدم گردیده و در مثال بالا، به صحت نماز حکم می‌گردد.
در وجه تقدم قاعده فراغ، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ برخی آن را از باب تخصیص ، برخی از باب ورود و گروهی دیگر از باب حکومت دانسته‌اند.

---