تعارض نص و ظاهر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تنافی میان مدلول دلیل نصّ و دلیل ظاهر را تعارض نص و ظاهر گویند.

---

تعارض نص و ظاهر، از اقسام تعارض ادله لفظی، و به معنای تنافی میان مدلول نص معنای آشکار که معنای دیگری در آن احتمال داده نمی‌شود و ظاهر دارای دو معنا، یکی راجح و دیگری مرجوح است، مانند: تعارض عام و خاصی که عام، در معنای خود ظاهر، و خاص، در معنای خود نص است؛ برای مثال، جمله «اکرم العلما» در وجوب اکرام همه علما (اصولی، نحوی، صرفی و...) ظهور دارد و جمله «لا باس بترک اکرام النحاة» در عدم وجوب اکرام نحوی‌ها نص است.

---

در تعارض نص و ظاهر سه دیدگاه وجود دارد:
۱. مرحوم «شیخ انصاری» و مشهور اصولی‌ها نص را بر ظاهر مقدم دانسته و ظاهر را توجیه می‌کنند؛
۲. گروهی معتقدند باید قواعد باب تعارض را رعایت کرد؛
۳. برخی دیگر، در این مورد تفصیل‌هایی داده‌اند.

---