تقوا و تجاوز (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
انسان متقی در
تجاوز به دیگردان خودداری می‌کند.
تقوا، زمینه ساز پرهیز از هرگونه
تجاوز به دیگران می‌باشد:
... ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله...
... و (هرگز) در
راه گناه و
تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان)
خدا بپرهیزید... .
و تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان...، معنای این جمله روشن است و این جمله بیانگر اساس
سنت اسلامی است، و خدای سبحان در کلام مجیدش کلمه
بر را
تفسیر کرده، و فرموده: ولکن البر من آمن بالله و الیوم الآخر
و کلمه تقوا، به معنای مراقب
امر و نهی خدا بودن است، در نتیجه برگشت معنای
تعاون بر بر و تقوا به این است که
جامعه مسلمین بر بر و تقوا و یا به عبارتی بر
ایمان و
عمل صالح ناشی از
ترس خدا اجتماع کنند، و این همان
صلاح و تقوای اجتماعی است، و در مقابل آن تعاون بر
گناه (یعنی
عمل زشت که موجب عقب افتادگی از زندگی سعیده است،) و بر عدوان، که تعدی بر حقوق حقه مردم و سلب
امنیت از
جان و
مال و
ناموس آنان است، قرار می‌گیرد. خدای سبحان بعد از آنکه از اجتماع بر اثم و عدوان نهی فرمود نهی خود را با جمله: و اتقوا الله ان الله شدید العقاب، تاکید کرد و این در
حقیقت تاکیدی است روی تاکید دیگر، (تاکید اول جمله: و اتقوا الله است، و تاکید دوم
تهدید، ان الله شدید العقاب است).
آنچه در آیه فوق در زمینه تعاون آمده یک اصل کلی اسلامی است که سراسر مسائل اجتماعی و حقوقی و اخلاقی و سیاسی را در بر می‌گیرد، طبق این اصل
مسلمانان موظفند در کارهای نیک تعاون و همکاری کنند ولی همکاری در اهداف باطل و اعمال نادرست و
ظلم و
ستم، مطلقا ممنوع است، هر چند مرتکب آن
دوست نزدیک یا
برادر انسان باشد. این
قانون اسلامی درست بر ضد قانونی است که در
جاهلیت عرب (و حتی در جاهلیت امروز) نیز
حکومت می‌کند که انصر اخاک ظالما او مظلوما: برادر (یا دوست و هم پیمانت) را حمایت کن خواه
ظالم باشد یا
مظلوم!.
در آن روز اگر افرادی از قبیله‌ای حمله به افراد
قبیله دیگر می‌کردند، بقیه افراد قبیله به حمایت آنها بر می‌خواستند بدون اینکه تحقیق کنند حمله عادلانه بوده است یا ظالمانه، این اصل در مناسبات بین المللی امروز نیز حکومت می‌کند و غالبا کشورهای هم
پیمان، و یا آنها که منافع مشترکی دارند، در مسائل مهم جهانی به حمایت یکدیگر بر می‌خیزند، بدون اینکه اصل
عدالت را رعایت کنند و ظالم و مظلوم را از هم تفکیک نمایند!.
اسلام خط بطلان بر این قانون جاهلی کشیده است و دستور می‌دهد تعاون و همکاری مسلمین با یکدیگر باید تنها در کارهای نیک و برنامه‌های مفید و سازنده بوده باشد نه در گناه و ظلم و تعدی.
جالب توجه اینکه بر و تقوا هر دو در آیه فوق با هم ذکر شده‌اند، که یکی جنبه اثباتی دارد و اشاره به اعمال مفید است، و دیگری جنبه نفی دارد و اشاره به جلوگیری از اعمال خلاف می‌باشد. و به این ترتیب تعاون و همکاری باید هم در
دعوت به نیکی‌ها و هم در مبارزه با بدی‌ها انجام گیرد.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «اجتناب از تجاوز».
