• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تقی‌الدین بن عبدالقادر تمیمی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تمیمی، تقی الدین بن عبدالقادر، معروف به غَزّی، عالم و قاضی حنفی اهل مصر در قرن دهم و یازدهم است.




در ۹۵۰ به دنیا آمد و تحصیلاتش را نزد تعداد زیادی از علمای آن زمان گذارند.
از استادان و شاگردانش نامی ذکر نشده و اطلاعات زیادی از زندگی وی موجود نیست.
وی در اوایل بسیار زاهد بود و از پذیرش منصب قضا امتناع می‌ورزید، اما بعدها مدتی قاضی شهرک جیزه (در مغرب فسطاط مصر) و توابع آن شد.
[۱] محمدامین بن فضل اللّه محبی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۱، ص۴۷۹، بیروت: دارصادر، (بی تا).
[۲] کحاله، ج۳، ص۹۱.

پس از مدتی به روم (قسطنطنیه) سفر کرد و بین او و خفاجی دوستی حاصل شد، و با هم مکاتباتی داشتند.
[۳] احمدبن محمد خفاجی، ریحانة الالباء و زهرة الحیاة الدنیا، ج۱، ص۲۳۵، چاپ سنگی بولاق ۱۲۷۳.

بعد از مدت نامعلومی به مصر بازگشت و در ۱۰۰۵ یا ۱۰۱۰ در همان‌جا از دنیا رفت.
[۴] ج ۲، ستون ۱۰۹۸، حاجی خلیفه.
[۵] کحاله، ج۳، ص۹۱.




تمیمی تألیفاتی داشته که مهمترین آن‌ها الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة در چهار جلد است.
وی در این کتاب ۵۲۳، ۲ تن از بزرگان حنفی اهل رأی و صاحب نظر و بعضی شاعران را به ترتیب حروف معجم معرفی کرده است.
بخشی از القاب و انساب را نیز در پایان کتاب آورده و منابع خود را در مقدمه کتاب
[۶] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳ـ۷، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
نام برده است.
وی این کتاب را در ۹۸۹ در فُوَّه و به قولی در ۹۹۳ در قونیه به پایان رسانده و به سلطان مرادخان (حک: ۹۸۲ـ۱۰۰۳) تقدیم کرده است.
کسانی چون مولی سعدالدین معروف به خواجه افندی، مولی چوی زاده، مولی زکریا، مولی عبدالغنی و مولی احمد انصاری بر آن تقریظ نوشته اند.
[۷] تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، مقدمه، صوـ ز، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۸] ج ۲، ستون ۱۰۹۸، حاجی خلیفه.

دیگر آثار عبارتندست:
السیف البراق فی عنق الولد العاق، این رساله را از آن جهت که پسرش، حسن، عاق وی بوده نوشته است؛ مختصر نیمی از یتیمة الدهر ثعالبی؛
[۹] الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
حاشیه بر شرح بدرالدین بن مالک (ابن ناظم) بر الفیة ابن مالک.
[۱۰] ج ۱، ستون ۳۸۵، حاجی خلیفه.
[۱۱] ج ۱، ستون ۱۵۱ـ۱۵۲،، حاجی خلیفه.
[۱۲] ج ۱، ج ۲، ستون ۱۰۱۷، حاجی خلیفه.
[۱۳] ج ۱، ج ۲، ستون ۲۰۴۹ـ۲۰۵۰، حاجی خلیفه.




(۱) تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۲) حاجی خلیفه.
(۳) احمدبن محمد خفاجی، ریحانة الالباء و زهرة الحیاة الدنیا، چاپ سنگی بولاق ۱۲۷۳.
(۴) کحّاله.
(۵) محمدامین بن فضل اللّه محبی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، بیروت: دارصادر، (بی تا).


 
۱. محمدامین بن فضل اللّه محبی، خلاصة الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر، ج۱، ص۴۷۹، بیروت: دارصادر، (بی تا).
۲. کحاله، ج۳، ص۹۱.
۳. احمدبن محمد خفاجی، ریحانة الالباء و زهرة الحیاة الدنیا، ج۱، ص۲۳۵، چاپ سنگی بولاق ۱۲۷۳.
۴. ج ۲، ستون ۱۰۹۸، حاجی خلیفه.
۵. کحاله، ج۳، ص۹۱.
۶. تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، ص۳ـ۷، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۷. تقی الدین بن عبدالقادر تمیمی، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج۱، مقدمه، صوـ ز، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۸. ج ۲، ستون ۱۰۹۸، حاجی خلیفه.
۹. الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، ج ۱، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۰. ج ۱، ستون ۳۸۵، حاجی خلیفه.
۱۱. ج ۱، ستون ۱۵۱ـ۱۵۲،، حاجی خلیفه.
۱۲. ج ۱، ج ۲، ستون ۱۰۱۷، حاجی خلیفه.
۱۳. ج ۱، ج ۲، ستون ۲۰۴۹ـ۲۰۵۰، حاجی خلیفه.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تمیمی»، شماره۳۸۹۹.    






جعبه ابزار