توابع خطابه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

توابع خطابه یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای عوامل خارجى تأثيرگذار بر پذيرش خطابه است.

---

توابع خطابه از عوامل اقناعى است که خارج از صناعت خطابه است، ولى اجمالاً با نفس سخن و خطابه ارتباط دارد و به سبب تأثير بر شنونده، وى را براى پذيرش سخنان خطيب آماده مى‌سازد، چرا که تأثيرگذارىِ بيشتر سخنِ خطيب، در گرو اين است که داراى منطق شيرين، صورت و هيئت زيبا باشد و افزون برآن، سخنش آميخته به حالاتى از قبيل افتادگى، شدت، اشتیاق يا ملامت باشد. اين حالات در قبول سخن او بسيار مؤثر است؛ چه بسا خطيبي که با صورت ظاهر خود، پيش از آنکه لب به سخن بگشايد شنوندگان را بگرياند. توابع را «تحسینات» و «تزیینات» نيز مى‌گويند.

---

توابع خطابه سه قسم است:
۱. تزيين الفاظ که مربوط به خود لفظ است.
۲. ترتيب اقوال که مربوط به نظم و ترتيب الفاظ است.
۳. اخذ به وجوه که توسل به روش‌هاى حيله، نفاق و رياست.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    

---