• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

توریه (علوم قرآنی)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



توریه، ذکر لفظ مشترک میان دو معنای دور و نزدیک و اراده معنای دور است.



«توریه» یکی از اسلوب‌های بدیعی قرآن است که به آن ایهام، تخییل، مغالطه و توجیه نیز می‌گویند.


«توریه» مصدر و در لغت، پوشاندن خبر و آشکار ساختن جز آن، و در اصطلاح فن بدیع آن است که گوینده لفظی مشترک میان دو معنای قریب و بعید بیاورد و معنای نزدیک را که آشکار است قصد نکند؛ ولی معنای دور را که پنهان است قصد کرده باشد، و شنونده نیز در وهله نخست گمان می‌کند معنای نزدیک مقصود گوینده است؛ در حالی که چنین نیست؛


مانند: (وهو الذی یتوفاکم باللیل ویعلم ما جرحتم بالنهار)؛ «و او کسی است که روح شما را در شب (هنگام خواب) می‌گیرد و می‌داند در روز چه کرده‌اید».
مقصود خداوند از «جرحتم» مفهوم دور آن یعنی همان ارتکاب گناه است.


زمخشری می‌گوید: در علم بیان، باب و فصلی را به دقت و لطافت توریه نخواهی یافت. توریه بهترین و سودمندترین روش برای تعاطی و تفسیر و تاویل متشابهات قرآن و متشابهات کلمات رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است.


توریه بر دو قسم است: ۱. توریه مجرده؛ ۲. توریه مرشحه.
[۴] بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۹۶۷.



توریه مجرده؛ توریه مرشحه.


۱. انعام/سوره۶، آیه۶۰.    
۲. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۳، ص۴۴۵.    
۳. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص(۲۸۴-۲۸۵).    
۴. بستانی، بطرس، ۱۸۹۸ - ۱۹۶۹، محیط المحیط قاموس مطول للغة العربیة، ص۹۶۷.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «توریه».    



جعبه ابزار