• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جامع صحیحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



جامع صحیحی مفهوم مشترک میان همه افراد صحیح یک موضوع فقهی است.



جامع صحیحی ، مقابل جامع اعمی و به معنای مفهوم مشترکی است که صحیحی در بحث " صحیح و اعم " برای افراد و مصادیق مختلف عبادت یا معامله خاصی تصور می نماید که شامل تمام افراد صحیح می گردد ؛ برای مثال ، نماز صحیح ، افراد و مصادیق مختلفی، نظیر نماز شکسته، کامل، غریق و مضطر دارد که برای این مصادیق باید قدر مشترکی ( جامع ) ، تصور شود.


اصولیون در تصویر جامع صحیحی اختلاف دارند:

۲.۱ - دیدگاه محقق خراسانی

برخی هم چون مرحوم " محقق خراسانی " معتقدند این جامع ، جامع ذاتی ( مقولی ) است ؛ به این معنا که جامع در عبادتی همانند نماز، عبارت است از چیزی که " معراج مؤمن " و یا " ناهی از فحشا " می باشد . این جامع ، شامل همه افراد نماز، مثل نماز شکسته، کامل، غریق و مضطر خواهد بود.

۲.۲ - جامع صحیحی جامع وجودی است

عده ای معتقدند جامع صحیحی، نه جامع مقولی (ذاتی) و نه جامع عنوانی است ، بلکه جامع وجودی است که مرتبه ای از مراتب وجود است . این مرتبه از ناحیه قلّت (کمی) محدود است ؛ یعنی باید جامع ارکان باشد ؛ ولی از ناحیه زیادی و کثرت لا شرط است.

۲.۳ - دیدگاه محقق خویی

برخی هم چون مرحوم " محقق خویی " در " اجودالتقریرات " ، گفته اند شارع مقدس، مخترع الفاظ عبادات و معاملات است و به همین خاطر درباره نماز فرموده است: " الصلوة اوّلها التکبیر و آخرها التسلیم " و نیز فرموده: " الصلوة ثلثها الرکوع و ثلثها السجود و ثلثها الطهور " ، به این ترتیب ، هر آن چه را که شارع به عنوان مخترع و واضع اعتبار کرده است ، همان مسمای عبادت و جامع است و بقیه اجزا و شرایط به صورت لابشرط در مسما ، اخذ شده است.

۲.۴ - دیدگاه امام خمینی

" امام خمینی " ( ر ه ) درباره جامع صحیحی می گوید: جامع صحیحی در مرکبات اعتباری ـ مانند نماز ـ همان هیئت اتصالی است که در آن اجزا و مواد خاصی نظیر ذکر، قرائت ، رکوع و سجود به صورت لابشرط اخذ شده است، به گونه ای که این اجزا و مواد در آن هیئت اتصالی فانی و مندک بوده و این هیئت بر میسور هر یک از آن اجزا صادق است.
[۷] سیری كامل در اصول فقه ، فاضل لنكرانی ، محمد ، ج ۲ ، ص ۱۱۹و ۱۴۷-۱۵۴.
[۸] مفاتیح الاصول ، مجاهد ، محمد بن علی ، ص ۲۰۱-۲۰۲.



۱. کفایة الاصول، آخوندخراسانی، محمدکاظم بن حسین، ص ۲۴.    
۲. تهذیب الاصول، خمینی، روح الله، ص ۷۳.    
۳. اجودالتقریرات، نائینی، محمد حسین، ج ۱، ص ۴۰    
۴. تهذیب الاصول، خمینی، روح الله، ج ۱، ص ۷۸.    
۵. انوارالاصول، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۱، ص ۱۰۲-۱۰۵.    
۶. تهذیب الاصول، خمینی، روح الله، ج ۱، ص ۷۱-۸۲.    
۷. سیری كامل در اصول فقه ، فاضل لنكرانی ، محمد ، ج ۲ ، ص ۱۱۹و ۱۴۷-۱۵۴.
۸. مفاتیح الاصول ، مجاهد ، محمد بن علی ، ص ۲۰۱-۲۰۲.



فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۷۲، برگرفته از مقاله «جامع صحیحی».    






جعبه ابزار