حجیت سنت فعلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

حجیت سنت فعلی، صحّت استناد به فعل معصومین علیهم‌السّلام است.

---

حجیت سنت فعلی، به این معنا است که نفس عمل و رفتار معصوم علیه‌السّلام دارای اعتبار می‌باشد و در مقام استنباط احکام، مورد استناد فقهای مذاهب اسلامی قرار گرفته و باعث منجّزیت و معذّریت می‌گردد.

---

مسلمانان اجماع دارند که افعال پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم که همان سنت فعلی آن حضرت است، دارای حجیت می‌باشد، به شرط این که از قراین حالی یا مقامی احراز شود که آن حضرت درصدد تشریع و بیان حکم خدا بوده است، زیرا همه کارهای آن حضرت به منظور تشریع صورت نمی‌گیرد، بلکه او همانند همه انسان‌ها نیازهای مادی و طبیعی دارد و برای تامین و گذران زندگی خود به انجام بعضی از کارها نیاز دارد؛ مثلا هرگاه تشنه شد، آب می‌نوشد و یا این که بر اثر بیماری، از خوردن غذایی امتناع میورزد، که هیچ کدام از این کارها دلیل وجوب و حرمت نیست، زیرا در چنین جاهایی، از قراین می‌توان فهمید که آن حضرت در مقام بیان حکم و تبیین شریعت نیست.

---

از لابه لای مطالب مطرح شده از سوی علما به دست می‌آید که برای استنباط حکم از فعل پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و یا امام معصوم علیه‌السّلام چند شرط لازم است:
۱. آن حضرت در مقام تشریع و بیان حکم خدا بوده باشد و فعل او از افعال طبیعی روزمره نباشد؛
۲. پیروی از آن حضرت در آن مورد جایز باشد و مورد نهی قرار نگرفته باشد، زیرا بعضی از کارها فقط برای پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم جایز بود، مانند: ازدواج با بیش از چهار زن و داخل شدن به مکه بدون احرام، و وجوب نماز شب.

---

این مسئله که آیا هرگاه از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم یا امام معصوم علیه‌السّلام عملی سر زند که از هر نوع قرینه‌ای خالی باشد، علاوه بر جواز و مشروع بودن برای مسلمانان، بر وجوب یا استحباب آن نیز دلالت دارد یا خیر، مورد اختلاف بوده و چهار دیدگاه در آن وجود دارد.

---

سنت فعلی از نظر شیعه همان فعل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و معصوم علیه‌السّلام است، اما از دیدگاه اهل سنت فقط شامل فعل پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است.

---