• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حجیت مصالح مرسله

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حجیت مصالح مرسله به صحّت استناد به مصالح مرسله در کشف احکام شرعی اطلاق می‌شود.



حجیت مصالح مرسله، به معنای صحت تمسک به مصالح مرسله و اعتبار آن به عنوان منبع شناخت احکام الهی است.


نظر فقها و خبرگان مذاهب اسلامی درباره اعتبار مصالح مرسله به شرح زیر است:

۲.۱ - نظر فقیهان شیعه

فقیهان شیعه ، مصالح مرسله را به عنوان منبع و پایه شناخت احکام الهی، چه در مسائل عبادی و چه در مسائل معاملاتی ، نپذیرفته‌اند، زیرا پذیرفتن آن به این عنوان، مفاسد زیادی را به دنبال خواهد داشت، از جمله:
۱. اعتراف به نقص در تشریع ؛
۲. راه یافتن تضاد در فقه اسلام ، زیرا مصالحی را که هر مجتهد از راه مصلحت اندیشی تشخیص می‌دهد، با مجتهد دیگر متفاوت است.

۲.۲ - نظر فقیهان شافعی

فقیهان شافعی نیز مصالح مرسله را به عنوان پایه شناخت احکام به طور مطلق نپذیرفته‌اند.
« محمد بن ادریس شافعی » پیشوای مذهب شافعی می‌گوید: با مصالح مرسله نمی‌توان برای حوادث مستحدث حکم شرعی استنباط نمود و هر کس از این راه برای حوادث پیش آمده حکمی بدهد باید بداند که مرتکب تشریع شده و همانند کسی است که از راه استحسان مرتکب تشریع گردیده است.
« ابو محمد غزالی » از عالمان شافعی نیز، مصالح مرسله را در قسمت مصالح ضروری با سه شرط ضروری، قطعی و کلی بودن حجت دانسته است.

۲.۳ - نظر دانشمندان ظاهری

دانشمندان ظاهری، حنفی بنا به نقلی و حنبلی نیز مصالح مرسله را حجت ندانسته‌اند.

۲.۴ - نظر فقیهان مالکی

فقیهان مالکی در مواردی که نص خاص و یا اجماع وجود نداشته باشد، با شرایطی، مصالح مرسله را به عنوان منبع شناخت احکام الهی پذیرفته‌اند.
[۲] جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص ۳۳۹-۳۳۵.
[۳] محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۲۳۰.



۱. طباطبایی حکیم، محمد تقی، الاصول العامة للفقه المقارن، ص۳۸۶.    
۲. جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص ۳۳۹-۳۳۵.
۳. محمدی، ابوالحسن، مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، ص۲۳۰.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۱۰، برگرفته از مقاله «حجیت مصالح مرسله».    






جعبه ابزار