• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدود اقترانی شرطی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدود اقترانی شرطی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای اجزای تشکیل‌دهنده مقدمات قیاس اقترانی شرطی است.
[۱] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۸۰.



یکی از اقسام حدود قیاس، حدود اقترانی شرطی است و آن عبارت است از: اجزای تشکیل‌دهنده مقدمات قیاس شرطی که عبارت‌اند از: مقدم (قضیه مقدم)، تالی (قضیه تالی) و حد وسط.
[۲] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۱۰.    
[۳] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۹۱.    
توضیح هر یک از این حدود بدین صورت است:
۱. حد اصغر، و آن حدی است که در نتیجه قیاس، مقدم واقع می‌شود.
۲. حد اکبر، و آن حدی است که در نتیجه قیاس، تالی واقع می‌شود.
۳. حد اوسط، و آن، حد مشترک، و جزئی از مقدم یا تالی است که تکرار و از نتیجه حذف می‌شود؛ مانند: «هر کس عاقل باشد به قدر کفایت قانع است» و «هر کس به قدر کفایت قانع باشد بی نیاز است»؛ نتیجه می‌دهد: «پس هر کس عاقل باشد بی‌نیاز است».
[۴] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۴۱.    
بنابراین در این قیاس شرطی، عبارت «هر کس عاقل باشد» حد اصغر، و «بی‌نیاز است» حد اکبر و «به قدر کفایت قانع باشد» حد اوسط است.

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• مظفر، محمدرضا، المنطق.    
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

۱. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۸۰.
۲. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۱۰.    
۳. ↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۱۹۱.    
۴. ↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۴۱.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدود اقترانی شرطی»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۲/۱۸.    



جعبه ابزار