• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث متفق و مفترق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حدیث متفق و مفترق، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که راوی آن در اسم و سایر مشخصات با راویان دیگر مشترک اما در شخص مختلف باشد.



اقسام حدیث به اعتبار سند آن زیاد است. یکی از اقسام آن حدیث متفق و متفرق است.
هرگاه در سند حدیثی راویی باشد که با یک یا چند نفر دیگر از راویان در اسم و یا سایر مشخصات مشترک باشد اما در شخص با آنها مختلف باشد آن حدیث را متفق و مفترق نامند این اشتراک در اشکال مختلف ممکن است تحقق پیدا کند که به برخی از آنها اشاره می‌شود:


گاهی در اسم یا لقب یا کنیه مشترکند مثل اسماء، اعرج، ابو عمران.
گاهی در اسم و اسم پدر مشترکند مثل خلیل بن احمد
گاهی در اسم و اسم پدر و جد مشترکند مثل محمد بن یعقوب بن یوسف
گاهی در کنیه و نسبت مشترکند مثل ابو عمران جونی
گاهی در اسم و اسم پدر و نسبت مشترکند مثل محمد بن عبدالله انصاری.
گاهی در اسم و کنیه پدر مشترکند مثل صالح بن ابی صالح.


وجه تسمیه حدیث به متفق این است که راویان آن در اسم اتفاق و هم آهنگی دارند و علت نام‌گذاری آن به مفترق این است که اشخاص با یک دیگر متفاوت هستند.


فرق این نوع حدیث با متشابه السند آن است که در حدیث متفق و مفترق نام دو راوی در دو حدیث شبیه به یک دیگر است گر چه هر دو موثق باشند و در متشابه السند راوی یک حدیث با شخص دیگری که از لحاظ درجه وثاقت با وی فرق دارد هم نام است.


در حدیث متفق و مفترق نام هر دو راوی در تلفظ با هم متفق هستند ولی در مؤتلف و مختلف متفق نیستند.


مرادف‌های این اصطلاح عبارتند از: متفق و مفترق، خبر متفق و مفترق، روایت متفق و مفترق.
[۲] علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۴۰۷.
[۳] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۸۹.
[۴] درایة الحدیث، ص۷۷.
[۵] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۴.
[۷] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۴، ص۳۵۶.
[۱۰] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۳، ص۳۱۷.
[۱۲] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۴۲۳.



۱. شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۳۶۸.    
۲. علیاری تبریزی، علی بن عبدالله، بهجة الامال، ج۱، ص۴۰۷.
۳. صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۸۹.
۴. درایة الحدیث، ص۷۷.
۵. علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۴.
۶. بروجردی، علی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
۷. تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۴، ص۳۵۶.
۸. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۶.    
۹. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۸۷.    
۱۰. مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۳، ص۳۱۷.
۱۱. صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۳۲۳.    
۱۲. صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۴۲۳.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث متفق و مفترق»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۱۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | خبر واحد




جعبه ابزار