• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حدیث مسند

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


حدیث مسند، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به روایتی گفته می‌شود که سلسله سند آن در تمام طبقات تا معصوم مذکور و متصل باشد.


حدیث در تقسیم‌بندی کلی به اعتبار سند آن یا مسند است و یا مرسل

برای حدیث مسند تعریف‌های متفاوتی در کلمات علمای حدیث دیده شده که بعض آن‌ها عبارتند از:
۱- حدیثی است که اسناد آن تا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) متصل باشد.
۲- حدیثی است که از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شده باشد اعم از این که سند آن متصل یا منقطع باشد.
۳- حدیثی است که سلسله سند آن در تمام طبقات تا به معصوم یا صحابی، مذکور و متصل باشد.
۴- حدیثی است که مرفوع صحابی و دارای سندی ظاهراً متصل باشد.

تفاوت حدیث مسند، متصل و مرفوع این گونه است:
در حدیث مرفوع حال متن با صرف نظر از اسناد آن مورد لحاظ قرار می‌گیرد بنابراین هر جا حدیثی منسوب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یا یکی دیگر از معصومین (علیهم‌السّلام) باشد حدیث مرفوع بر آن اطلاق می‌شود اعم از این که سند آن متصل باشد یا نباشد.
در حدیث متصل حال سند با صرف نظر از متن آن مورد لحاظ قرار می‌گیرد اعم از این که مرفوع یا موقوف باشد.
ولی در حدیث مسند متن و سند هر دو ملاحظه می‌شود. در نتیجه بین حدیث مسند و هر یک از حدیث مرفوع و متصل عموم و خصوص مطلق است زیرا هر حدیث مسندی مرفوع و متصل است ولی عکس آن صادق نیست.

برخی گفته‌اند: از شرایط مسند آن است که در اسناد آن عباراتی مانند «اخبرت عن فلان» «حدثت عن فلان» «بلغنی عن فلان» «اظنه مرفوعاً او رفعه فلان» نباشد.

کاربرد‌های مسند این گونه است که:
۱- اسناد به معنای مصدری مانند: مسند شهاب و مسند فردوسی که منظور اسانید احادیث آنها است.
۲- کتابی که روایات صحابه در آن جمع شده باشد.
۳- قسمتی از اقسام حدیث مشترک است ولی برخی گفته‌اند خصوص احادیث صحیح است.

مترادفات این اصطلاح عبارتند از:
خبر مسند، روایت مسند، مسانید (حدیث)، متصل مطلق، احادیث مسند، خبر متصل مطلق، مسند (حدیث)، حدیث متصل مطلق، روایت متصل مطلق.
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۵.    
[۲] الالفیة، ص۲۱.
[۳] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۹۶.    
[۴] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۷.    
[۵] موسوی زنجانی، ابوطالب محمد، الکفایه فی علم الدرایه، ص۲۹۷.    
[۶] جلالی مازندرانی، سیدمحمود، المحصول فی علم اصول الفقه، ج۴، ص۴۶۳.
[۷] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۱۹۹.    
[۸] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۲۸.    
[۹] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۱، ص۲۵۸-۲۵۹.    
[۱۰] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۱۹۳.    
[۱۱] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۳.    
[۱۲] درایة الحدیث، ص۱۴۹.
[۱۳] درایة الحدیث، ص۲۸.
[۱۴] درایة الحدیث، ص۵۶.
[۱۵] ابوالهدی، کلباسی، سماء المقال، ج۲، ص۱۶۴.
[۱۶] قاری، علی، شرح شرح نخبة الفکر، ص۶۰۹.    
[۱۷] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۷.
[۱۸] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۱.    
[۱۹] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۳.
[۲۰] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۰۷.
[۲۱] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۰۹.
[۲۲] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۴۶.
[۲۳] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۱۱.
[۲۴] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۶۳.
[۲۵] سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ص۱۳۳.    
[۲۶] فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۳۴.
[۲۷] قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۳.    
[۲۸] قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۲۰۲.    
[۲۹] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۳۴۱.
[۳۰] سیوطی، عبدالرحمن، لباب النقول فی اسباب النزول، ص۴.    
[۳۱] قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، ج۷، ص۲۰۵.
[۳۲] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۷۲.
[۳۳] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۳.
[۳۴] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۵۴.
[۳۵] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۲۵۳.
[۳۶] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۱۷.    
[۳۷] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۲۲.
[۳۸] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۰۲.    
[۳۹] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۱۸۶.    
[۴۰] عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۰۰.    


۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۵.    
۲. ↑ الالفیة، ص۲۱.
۳. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۹۶.    
۴. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۲۷.    
۵. ↑ موسوی زنجانی، ابوطالب محمد، الکفایه فی علم الدرایه، ص۲۹۷.    
۶. ↑ جلالی مازندرانی، سیدمحمود، المحصول فی علم اصول الفقه، ج۴، ص۴۶۳.
۷. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۱۹۹.    
۸. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۱، ص۲۸.    
۹. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۱، ص۲۵۸-۲۵۹.    
۱۰. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۱۹۳.    
۱۱. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۳.    
۱۲. ↑ درایة الحدیث، ص۱۴۹.
۱۳. ↑ درایة الحدیث، ص۲۸.
۱۴. ↑ درایة الحدیث، ص۵۶.
۱۵. ↑ ابوالهدی، کلباسی، سماء المقال، ج۲، ص۱۶۴.
۱۶. ↑ قاری، علی، شرح شرح نخبة الفکر، ص۶۰۹.    
۱۷. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۲۷.
۱۸. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۱.    
۱۹. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۳.
۲۰. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۰۷.
۲۱. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۰۹.
۲۲. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۴۶.
۲۳. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۱۱.
۲۴. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۶۳.
۲۵. ↑ سخاوی، محمد بن عبدالرحمن، فتح المغیث، ص۱۳۳.    
۲۶. ↑ فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ج۵، ص۱۳۴.
۲۷. ↑ قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۱۲۳.    
۲۸. ↑ قاسمی، محمد، قواعد التحدیث، ص۲۰۲.    
۲۹. ↑ تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۳۴۱.
۳۰. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، لباب النقول فی اسباب النزول، ص۴.    
۳۱. ↑ قهپایی، عنایةالله، مجمع الرجال، ج۷، ص۲۰۵.
۳۲. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۱۷۲.
۳۳. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۳.
۳۴. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۵۴.
۳۵. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۶، ص۲۵۳.
۳۶. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۱۷.    
۳۷. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۲۲.
۳۸. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۰۲.    
۳۹. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۱۸۶.    
۴۰. ↑ عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۰۰.    


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مسند»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۲۵.    
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۷۱.    



رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | اصول فقه | اقسام خبر واحد | حدیث شناسی | خبر واحد
جعبه ابزار