حروف قلقله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حروف قلقله،
حروف دارای
صفت قلقله (رها شدن صدای حرف از مخرجش در حال
سکون) است.
«قلقله» یکی از
صفات فرعی حروف و در
لغت به معنای
اضطراب و جنبش و در
اصطلاح به معنای رهاشدن صدای حرف از مخرجش در حال سکون است.
حروف دارای صفت قلقله را «حروف قلقله» می‌گویند، و عبارتند از: (ق - ط - ب - ج- د) که برای
سهولت یادگیری در عبارت «قطب جد» جمع شده‌اند. اگر یکی از این ۵ حرف در کلمه‌ای قرار بگیرند به شرطی که
ساکن باشند قابل
تلفظ نیستند و لذا برای سهولت تلفظ، کمی آنها را متمایل به حرکت می‌کنند. در «ق» و «ط» میل به ضمه می‌دهند تا استعلای آنها حفظ شود و ما بقی میل به
کسره یا
فتحه داده می‌شود.
علت پدیده قلقله را اجتماع دو
صفت جهر و شدت در حروف مزبور می‌دانند. برخی معتقدند سه حرف «
همزه»، «ت» و «ک» نیز صفت قلقله دارند که گویا با توجه به مجموع صفات حروف، این مطلب
صحیح نیست.
حروف قلقله را
حروف مضغوطه نیز خوانده‌اند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حروف قلقله».
