خمط (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خَمْط (به کسر خاء و سکون میم) از
واژگان قرآن کریم به معنای تلخ و درخت بدون خار است. این واژه تنها یک بار در
آیه ۱۶ سوره سبا آمده است.
خَمْط به معنای تلخ و درختی كه خار ندارد، است.
(وَ بَدَّلْناهُمْ بِجَنَّتَیْهِمْ جَنَّتَیْنِ ذَواتَیْ اُکُلٍ خَمْطٍ وَ اَثْلٍ وَ شَیْ‌ءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِیلٍ) (و دو باغ پر بركت شان را به دو باغ بى‌ارزش با ميوه‌هاى تلخ و درختان شوره گز و اندكى درخت سدر مبدّل ساختيم.)
راغب گوید: خمط درختی است که خار ندارد. گفته‌اند که آن
درخت مسواک است.
طبرسی چند معنی برای آن نقل کرده از جمله گوید: گفته شده آن هر درختی است که خار ندارد.
در
قاموس گوید: خمط هر چیز
ترش یا
تلخ است و هر گیاهی است که طعم تلخ دارد. و از جمله هر درخت بی‌خار و درخت مسواک و غیره گفته است.
ناگفته نماند: به نظر می‌آید که خمط در آیه شریفه به معنی تلخ باشد و آن صفت «
اُکُلٍ» است و «
اَثْلٍ وَ شَیْ‌ءٍ» عطف به «
اُکُلٍ» است یعنی: «دو تا
باغ آنها را به دو باغی که میوه تلخ و شوره گز و اندکی کُنار داشت مبدّل کردیم.»
ممکن است بگوئیم: خمط به معنی درخت مسواک است و «
خَمْطٍ وَ اَثْلٍ» هر دو بیان «
اُکُلٍ» است یعنی «دو باغ میوه‌دار که درخت آنها مسواک و شوره گز بود.» ولی این درست نیست زیرا شوره گز اصلا دارای میوه نیست.
این کلمه تنها یکبار در قرآن آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «خمط»، ج۲، ص۳۰۷.
