• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دام‌های شیطان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



شیطان دشمن بزرگ انسان است.



از علل این دشمنی است:برتری آدم بر فرشتگان ، اکرام و احترام ویژه آدم در پیشگاه خدا و رجم شیطان از مقام قرب الهی و لعن او تا روز بازپسین.


شیطان از روی همین دشمنی، سوگند یاد کرده است که فرزندان آدم را بفریبد و آنان را از رشد و تعالی باز دارد . او برای دست یافتن بدین هدف، وسایلی دارد که آنها را دام‌های شیطان گویند.


خداوند متعال در قرآن کریم، پیوسته انسان را زنهار می‌دهد که فریب شیطان نخورد و در دام او نلغزد .


امامان معصوم (ع) نیز پاره‌ای اعمال را «فخّ الشّیطان» نام کرده‌اند به معنای «دام شیطان» و آدمی را از نزدیکی بدانها باز داشته‌اند . شیطان، آدمی را به آرزوهای بلند می‌آلاید و او را به خرافات می‌کشاند و وامی‌دارد تا از آفرینش خدایی خویش روی برتابد؛ ولی فرجام شیطان و پیروان او دوزخ است.


قرآن کریم، فریب‌های شیطان را « خطوات » خوانده است به معنای گام‌ها؛ زیرا او گام به گام پیش می‌آید و اندک اندک انسان را همراهِ خود می‌کند.


شیطان از راه‌های گوناگون، همانند شهوت، غضب، هواهای نفسانی، عواطف و احساسات انسان را می‌فریبد و دام‌های خویش را پیش راه او می‌گستراند
[۱۱] دائرة المعارف قرآن کریم، ۱/ ۵۸۲



امام‌ خمینی در تفسیر آیه (وَقَاسَمَهُمَا اِنِّی لَکُمَا لَمِنَ النَّاصِحِینَ) معتقد است وسوسه‌های شیطان همواره فریبنده است و القائات شیطانی در قلب، هیئات ظلمانی را به ‌دنبال دارد. لذا قلب در اول تکونش قابلی است که در پی حرکت جوهری با اکتساب رذایل و صفات مذموم به فعلیت می‌رسد. به ‌تعبیری دیگر، اعمال قلبی وقتی قلب را از قوه به فعلیت می‌رسانند که به ‌صورت ملکه راسخه در آیند، تکرار و استمرار اعمال بد و صفات رذیله به استحکام آن آثار در قلب می‌انجامد و آن حالت و کیفیت اشتداد می‌یابد و آن هیئت راسخه خود به‌ صورت جوهری تبدیل می‌شود و این صورت جوهری نفسی، فصل اخیر قلب شده با آن متحد و به ‌صورت گمراهی و آتش تبدیل می‌شود و چنین شخصی از انسانیت خارج و با شیطان محشور می‌گردد.
امام‌ خمینی یکی دیگر از راه‌های فریب شیطان را القائاتی می‌داند که منشا تخیلات باطله و اوهام خبیثه است به‌گونه‌ای که عزم و اراده انسان تابع آن‌ها می‌شود و تمام اعمال قلبی و جوارحی او از سنخ اعمال شیطانی می‌گردد. همچنین ایشان غوطه‌ورشدن در دنیا و هوس‌های دنیوی و توجه به عالم طبیعت را از جمله راه‌های فریب و القائات شیطانی بر نفس آدمی می‌داند.
به اعتقاد امام‌ خمینی نفوذ و سلطه شیطان، دفعی و یکباره نیست، بلکه شیطان به ‌تدریج انسان به گمراهی می‌کشاند و با آمیختن حق و باطل، و حق جلوه دادن باطل، افراد را با عنوان اطاعت الهی فریب می‌دهد.
[۱۸] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۵۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


با این حال، او سلطه‌ای بر انسان ندارد و تنها از راه فریب پیش می‌آید و انسان ، به اختیار، از او پیروی می‌کند.
[۱۹] عدل الهی، مطهری، مرتضی، ص۸۱.



خداوند ، انسان را صاحب اختیار آفریده و راه‌های رویارویی با شیطان را بدو آموخته است. (راه‌های مقابله با شیطان) دام‌های شیطان فراوان‌اند و او از راه‌های پرشماری‌ می‌کوشد انسان را بفریبد. بنابر آیات قرآنی، شیطان برای گمراهی انسان بسیار سماجت می‌کند و از پس و پیش و چپ و راست بر او هجوم می‌برد .
و چون به درون آدمی راه یابد، بر او لجام می‌زند و اختیارش را در کف می‌گیرد و اگر مجال پیدا کند، نسل انسان را به تباهی می‌کشد .. او به زشتکاری‌ها و گناهکاری‌ها دامن می‌زند و از ابزاری همچون قمار و شراب بهره می‌گیرد و میان آدمیزادگان دشمنی و کینه می‌آفریند و آنان را از یاد خدا باز می‌دارد . آتش آرزوهای بلند را در دل‌ها می‌افروزد و تمنّای زندگی بیش‌تر در دنیا را در بندگان می‌آفریند و آنان را گمراه می‌سازد . دنیا و ما فیها را در نظر انسان‌ها می‌آراید و محبّت کالای دنیوی را در سینه آنان برمی‌انگیزد و از پاداش اخروی غافل می‌کند .


۱. یس/ سوره ۳۶،آیه ۶۰    
۲. روح البیان، اسماعیل حقی، ج۷، ص۴۲۱.    
۳. المیزان فی تفسیر القران، علامه طباطبابی، ج۱۴، ص۲۲۰    
۴. ص/ سوره ۳۸،آیه ۸۲.    
۵. مریم/سوره ۱۹،آیه ۴۴.    
۶. مائده/سوره۵،آیه ۹۰.    
۷. بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر، ج۷۴، ص۲۷۲.    
۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج۴،ص۱۳۵    
۹. نساء/سوره۴، آیه ۱۲۰.    
۱۰. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج۱،ص۵۶۹-۵۷۳.    
۱۱. دائرة المعارف قرآن کریم، ۱/ ۵۸۲
۱۲. اعراف/سوره۷، آیه۲۱.    
۱۳. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۴. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۱۵۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۵. خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۷۶-۷۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۶. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۴۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۷. خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۴۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۱۸. خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۶، ص۵۷۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
۱۹. عدل الهی، مطهری، مرتضی، ص۸۱.
۲۰. اعراف/سوره ۷، آیه ۱۷.    
۲۱. اسراء/سوره ۱۷،آیه ۶۲.    
۲۲. مائده/سوره۵،آیه۹۱.    
۲۳. نساء/سوره۴،آیه ۹۱.    
۲۴. حجر/سوره ۱۵،آیه۳۹.    



دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.






جعبه ابزار