• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

دلیل عکس مقدمتین

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دليل عكس مقدمتين، از اصطلاحات علم منطق بوده و برای اثبات ضروب منتج اشکال قیاس اقترانی با استفاده از معکوس کردن مقدمات قیاس بکار می‌رود.



دليل عكس مقدمتين، از اصطلاحات علم منطق بوده و برای اثبات ضروب منتج اشکال قیاس اقترانی با استفاده از معکوس کردن مقدمات قیاس بکار می‌رود.


براى اثبات نتيجه‌دادن شکل چهارم، چند دلیل موجود است که هر يک از آنها به ضرب‌هاى معينى اختصاص دارد.
دليل‌ها از اين قرارند:
۱. دلیل خلف؛
۲. دلیل عکس ترتیب؛
۳. دلیل عکس صغرا؛
۴. دلیل عکس کبرا؛
۵. دليل عکس دو مقدمه؛
۶. دلیل افتراض.


در شکل چهارم، ضرب چهارم و پنجم با دليل عکس دو مقدمه اثبات مى‌شود، زيرا کبراى اين دو ضرب، سالبه کلیه است و با انعکاس دو مقدمه، کليت کبرا (که شرط صحت شکل اول است) محفوظ مى‌ماند.
مثال از ضرب چهارم شکل چهارم آورده مي‌شود:
قياس اصل: همه انسان‌ها حيوان‌اند و هيچ اسبى انسان نيست، پس بعضى از حيوان‌ها اسب نيستند.
دليل عکس مقدمتين: بعضى حيوان‌ها انسان‌اند و هيچ انسانى اسب نيست؛ پس بعضى حيوان‌ها اسب نيستند؛ و اين، شکل اول و بديهى الانتاج است.
[۳] بهابادی، ملاعبدالله، الحاشيه،ص۹۸.



۱. مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۴۹۷.    
۲. حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۱۳۶.    
۳. بهابادی، ملاعبدالله، الحاشيه،ص۹۸.
۴. مظفر، محمد رضا، المنطق، ص ۲۶۹.    
۵. مشکوة الدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه تالیف صدرالدین شیرازی، ص۵۰۱.    



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دلیل عکس مقدمتین»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۷.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار