زجر (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زَجْر (به فتح راء و سکون جیم) یکی از واژگان به کار رفته در
قرآن کریم و به معنای راندن با صدا است.
زَجْر به معنای راندن با صدا است سپس گاهى در صدا و گاهى در مطلق راندن بكار می‌رود. عبارت
راغب چنين است «الزَّجْرُ طرد بصوت. ثم يستعمل فى الطرد تارة و فى الصوت اخرى»
صحاح و
قاموس و
اقرب منع و نهى گفته‌اند.
اين معانى قريب به هم هستند.
•
(فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ يَنْظُرُونَ) يعنى «
قیامت فقط يک صيحه و يا يک حركت است آنگاه همه زنده شده نگاه می‌كنند.» آيه در جواب كسانى است كه وقوع قيامت را بعيد می‌دانستند. چون وقوع قيامت با صيحه و فرياد است.
(إِنْ كانَتْ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً فَإِذا هُمْ جَمِيعٌ لَدَيْنا مُحْضَرُونَ) (صيحه واحدى بيش نيست، فريادى عظيم برمى‌خيزد ناگهان همگى نزد ما احضار مى‌شوند.)
لذا زجره به معنى صيحه است يعنى با يک صيحه قيامت بر پا می‌شود.
طبرسی كه زجر را برگرداندن گفته می‌گويد: گوئى مردم از حال خود برگردانده شده‌اند به
محشر.
•
(فَكَذَّبُوا عَبْدَنا وَ قالُوا مَجْنُونٌ وَ ازْدُجِرَ) يعنى «بنده ما
نوح را
تکذیب كرده و گفتند
دیوانه است و منع و طرد شد گوئى فرياد كشيده گفته‌اند: ساكت باش!»
•
(وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنَ الْأَنْباءِ ما فِيهِ مُزْدَجَرٌ) ازدجار به معنى زجر است يعنى «از اخبار گذشتگان به آن‌ها آمد چيزی‌كه در آن
موعظه و منع از ارتكاب
گناهان است.» مزدجر در آيه
مصدر میمی است چنانكه
المیزان گفته.
•
(فَالزَّاجِراتِ زَجْراً • فَالتَّالِياتِ ذِكْراً • إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ) (و به نهى‌كنندگان (فرشتگان بازدارنده)، و تلاوت‌كنندگان پياپى آيات الهى، كه به يقين معبود شما يگانه است.)
راجع باين آيات رجوع شود به «تلى» كه مشروحا گفته شده است.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «زجر»، ج۳، ص۱۵۷.
