زمینه‌های دریافت وحی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زمينه‌هاى دريافت
وحی با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
برگزیدگی موسى علیه‌السلام باعث پيدايش شايستگى دريافت وحى:
«وَ هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ مُوسى • وَ أَنَا اخْتَرْتُكَ فَاسْتَمِعْ لِما يُوحى؛
و آيا خبر
موسی به تو رسيده است؟ و من تو را براى مقام
رسالت برگزيدم؛ اكنون به آنچه بر تو وحى مى‌شود، گوش فرا ده.»
ترتیل قرآن در نيمه
شب، فراهم‌كننده زمينه دريافت وحى الهى براى
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله:
«يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ • قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا • أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا • إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا؛
اى جامه به خود پيچيده! شب را، جز كمى، به پاخيز. يا بر نصف آن بيفزا، وقرآن را با تامّل و دقت بخوان. چرا كه ما بزودى سخنى سنگين به تو القا خواهيم كرد.»
تقرّب به خدا و
کمال محمّد صلى‌الله‌عليه‌وآله زمينه‌اى براى دريافت وحى:
«ثُمَّ دَنا فَتَدَلَّى • فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنى • فَأَوْحى إِلى عَبْدِهِ ما أَوْحى؛
سپس نزديك و نزديكتر شد، تا آن‌كه فاصله او با
جبرئیل به اندازه فاصله دو قوس كمان يا كمتر بود؛ در اين جا خداوند آنچه را وحى كردنى بود به بنده‌اش وحى نمود.»
معناى آيه بر فرض رجوع هر دو ضمير در «دنا» و «فتدلّى» به پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله اين است كه سپس پيغمبر صلى‌الله‌عليه‌وآله به خدا نزديك و نزديكتر شد.
تهجّد و عبادت‌هاى شبانه پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله زمينه‌ساز نزول وحى بر آن حضرت:
«يا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ • قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا • نِصْفَهُ أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا • أَوْ زِدْ عَلَيْهِ ... • إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا.
اى جامه به خود پيچيده! شب را، جز كمى، به پاخيز. نيمى از شب را، يا كمى از آن كم كن، يا بر نصف آن بيفزا، وقرآن را با تامّل و دقت بخوان. چرا كه ما بزودى سخنى سنگين به تو القا خواهيم كرد. »
عبودیّت خدا، زمينه‌ساز شايستگى انسان براى دريافت وحى:
۱. «يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ...؛
فرشتگان را با روح و وحى الهى به فرمانش بر هر كس از بندگانش بخواهد نازل مى‌كند....» مراد از روح در اين آيه، وحى است.
۲. «وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَيْنا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْراتِ ... وَ كانُوا لَنا عابِدِينَ؛
و آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما، مردم را
هدایت مى‌كردند؛ و انجام كارهاى نيك را به آنها وحى كرديم ... و تنها ما را عبادت مى‌كردند.»
۳. «... يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلى مَنْ يَشاءُ مِنْ عِبادِهِ ...؛
... روح (وحى الهى) را به فرمانش بر هر كس ازبندگانش كه بخواهد القاء مى‌كند....»
۴. «فَأَوْحى إِلى عَبْدِهِ ما أَوْحى؛
قلب پاك او در آنچه ديد هرگز
دروغ نگفت.»
۵. «هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلى عَبْدِهِ آياتٍ بَيِّناتٍ ...؛
او كسى است كه آيات روشنى بر بنده‌اش نازل مى‌كند....»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۲، ص۲۴۹، برگرفته از مقاله «زمینه‌های دریافت وحی».
