• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کبد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: قاموس قرآن (جلد ۶)
مقالات مرتبط: کَبَد (لغات‌قرآن)، کبد (مفردات‌نهج‌البلاغه).


کَبَد (به فتح کاف و باء) از واژگان قرآن کریم به معنای سختی است. از مشتقات این واژه کَبِد (به فتح کاف و کسر باء) به معنای جگر و کُباد (به ضم کاف) به معنای درد جگر است. این لفظ بیشتر از یک بار در قرآن ذکر نشد.


کَبَد:
[۱] قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۷۲.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
بر وزن فَرَس به معنی سختی است.
راغب گفته: کَبِد (بر وزن کَتِف) جگر و (بر وزن فَرَس) درد جگر است؛ ایضا کُباد (به ضمّ اول) به معنی درد جگر است. کبد السماء وسط آسمان است، تشبیه شده به کبد انسان که در وسط بدن قرار دارد.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
[۵] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۳۶.    


(لَقَدْ خَلَقْنَا الْاِنْسانَ فِی‌ کَبَدٍ)
[۶] بلد/سوره۹۰، آیه۴.    
مراد از آن در آیه مشقّت و سختی است، یعنی: «حقّا که انسان را در رنج و تعب آفریدیم». زندگی او پر از مشقّت و رنج است و همین رنج و تعب است که او را به کمال و ترقّی سوق می‌دهد؛ اگر در مشقّت نمی‌بود برای از بین بردن آن تلاش نمی‌کرد و اگر تلاش نمی‌کرد ابواب اسرار کائنات به رویش گشوده نمی‌شد.
[۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۹۱.    
[۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۸۷.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۷.    
[۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹۶.    
لذا فرموده: (یا اَیُّهَا الْاِنْسانُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی‌ رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ‌)
[۱۱] انشقاق/سوره۸۴، آیه۶.    
[۱۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۴۲.    
[۱۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۰۱.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۹.    
[۱۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۹۵.    
ضمیر «فَمُلاقِیهِ» راجع است به‌ «رَبِّکَ»؛ گفته‌اند تعدّی با «الی» می‌فهماند که معنای سیر به کدح تضمین شده، یعنی‌: «ای انسان، تو توام با تلاش و رنج به سوی پروردگارت روانی و او را ملاقات خواهی کرد».

این لفظ بیشتر از یک بار در قرآن ذکر نشد.

۱. ↑ قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۷۲.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
۳. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۳۵.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۵.    
۵. ↑ طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۱۳۶.    
۶. ↑ بلد/سوره۹۰، آیه۴.    
۷. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۹۱.    
۸. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۸۷.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۷۴۷.    
۱۰. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۹۶.    
۱۱. ↑ انشقاق/سوره۸۴، آیه۶.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۲۴۲.    
۱۳. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۴۰۱.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۹۹.    
۱۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۶، ص۳۹۵.    


قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "کبد"، ج۶، ص۷۲.    


رده‌های این صفحه : سختی | مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره انشقاق | واژه شناسی واژگان سوره بلد
جعبه ابزار