سیدعلی کمالی دزفولی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سید علی کمالی دزفولی که از
سادات گوشه دزفول بوده و در منطقه
خوزستان برای اهل فضل و کمال و ارادتمندان سادات، سادات گوشه کاملاً آشنا می‌باشند. جناب استاد از مفاخر بنام
علوم قرآنی است که تاکنون قریب به بیست‌وشش جلد از مجلدات‌شان چاپ شده است.
سید علی کمالی فرزند محمدرضا و او فرزند حسین و او فرزند محمودرضا و او فرزند سید اسماعیل موسوی است سید علی کمالی دزفولی (۱۲۹۰ ش/ ۱۳۳۰ ق) در
دزفول به دنیا آمد. نیای
پدرش سید اسماعیل بن شاه میر (۱۱۹۳ ق) است که تا جوانی سواد چندانی نداشت، اما بر اثر حرف آسیابانی که او را نکوهید به خود آمد و به قصد تحصیل به
نجف رفت. پس از سال‌ها به دزفول بازگشت. به گفته سید صدر الدین ظهیر الاسلام زاده (۱۳۲۲ ش) وی سه مدرسه بنا کرد و به نقل از استاد کمالی دزفولی به تدریس و تعلیم طلاب علوم اسلامی مشغول شد در همان مدرسه‌ای که جد استاد کمالی دزفولی، سید حسین ظهیر الاسلام در آن
مدفون است. مرحوم کمالی در آن جا به پژوهش سرگرم بود. نیای کمالی دزفولی سید حسین ظهیر الاسلام، مولف
نفحة الانوار و
صحیفة الاصفیا بود که نسب او با ۲۷ واسطه به
امام موسی کاظم علیه‌السّلام میرسید. پدرش سید رضی الدین از آیت‌الله
سید محمد فیروز آبادی اجازه
اجتهاد داشت.وی در سن ۲۶ سالگی درگذشت و کمالی در هفت سالگی
یتیم شد. پس از درگذشت نیایش، عمویش سید صدر الدین ظهیر الاسلام تربیت او را به عهده گرفت.
سید ظهیر الاسلام زاده او را در نخستین دبستان ملی شهر دزفول «محمودیه» ثبت نام کرد. پس از اخذ تصدیق ابتدایی به
اهواز رفت و در دوره متوسطه مشغول تحصیل شد. وقتی به سن بلوغ رسید، به خواست عمویش به دزفول بازگشت و
معمم و
امام مسجد خانوادگی شد و در این دوره از علمای ان روزگار بسیار آموخت. در هفده سالگی به سفارش عمویش به
منبر رفت. منبر او در خوزستان اول به شمار می‌آمد و در مدت دوازده سال ۱۴ هزار منبر رفت، روزهای جمعه به اهواز میرفت و بر ضد سید
احمد کسروی (د ۱۳۲۴ ش) سخنرانی میکرد که حاصل آن کتاب هر که می خواهد بخواند شد. پس از درگذشت سید صدر الدین وی کمتر به
محراب و منبر میرفت، زیرا سرپرستی خانواده بر عهده او افتاد. وی در آن سال‌ها به دریافت لیسانس علوم معقول و منقول توفیق یافت. و چندین سال ریاست انجمن معتمدین اهواز را بر عهده داشت. بین سال‌های ۱۳۲۰ ۱۳۱۸ ش دو بار به
قم سفر کرد و در این دو سال از محضر
امام خمینی بهره برد و با
آیت‌الله سید علی اکبر برقعی آشنا شد و با او به
عتبات عالیه و
بغداد رفت.
۱. بین سال‌های ۱۳۳۲ ۱۳۲۲ ش در دو واقعه سیاسی کشانده شد، علما و اعیان او دا در دوره چهاردهم مجلسی کاندید کرده بودند، او خبر نداشت، به ناچار به تبلغ پرداخت و با اینکه کل آراء به نام وی شد، اما حسین ظفر را به
مجلس بردند.
۲. ماجرای دیگر او را «حزب زحمتکشان» بود. «این حزب فقط در دزفول اسم و رسمی یافت» این حزب که همه شهر عضوش بودند، حامی دکتر مظفر بقایی بود. روز ۲۷
فروردین ۱۳۳۲ طبقه خوانین قصد برگزاری سخنرانی داشتند که میان آنها و حزبی‌ها درگیری رخ داد. کمالی دزفولی در این گیرودار آسیب دید و نیروهای امنیتی جانب حزبی‌ها را داشتند، از این روی کمالی دزفولی به اهواز گریخت و خود را به شهربانی معرفی کرد. دادستان برای او تقاضای
اعدام کرد، اما کلا هفت ماه بیشتر در
زندان به سر نبرد. پس از این وقایع با خانواده به تهران رفت.
پس از آن بیشتر از را
غرس باغ‌های
مردم امرار معاش میکرد تا ۱۳۴۸ ش در
تهران ، مرحوم آیت‌الله
شیخ محمد کاظم معزی ، مترجم قرآن و عمو زاده اش مرحوم شیخ جمال الدین محسنی به دیدار او رفتند و او را برای تدریس
الهیات دانشگاه تهران دعوت کردند.کمالی دزفولی از آن به بعد به قرآن پژوهی روی آورد و نتیجه آن هم تالیف قانون
تفسیر بود که با مساعدت مرحوم
آیت‌الله نبوی به چاپ رسید. کمالی دزفولی مرد وارسته و خود ساخته و از
شهرت بیزار بود. به تمام معنا پایبند شرع بود. اندیشه و تفکری نو داشت. به ادب غرب آشنایی داشت و رمان خواندن را ارج می نهاد به گفته دکتر سید محمد باقر حجیتی دلبستگی و شیفتگی عجیبی به قرآن داشت و از آن جا که شیفته
عترت بود، در آثارش به آنها تمسک می جست.
گویا در دهه هفتاد (۱۳۷۰ ش) به دزفول بازگشت و در مدرسه اجدادی و مقبره ظهیر الاسلام با زیر بنای شصت متر رحل اقامت کرد. کمالی دزفولی در آن خانه با
مادر پیرش زندگی می کرد و به گفته پسرش دکتر سید محمد مهدی کمالی، کمالی با وجود کهولت و
بیماری چون جان شیرین از مادرش که ۱۰۳ سال عمر کرد، مراقبت کرد. از مرحوم کمالی دزفولی فرزندانی فاضل و نجیب به یادگار مانده است. استاد کمالی دزفولی به
مکه رفت و
حج گزارد و سفری نیز به
آمریکا رفت. استاد کمالی دزفولی علم را به خاطر علم و حل مجهولات دوست داشت. در زمینه‌های علوم قرآنی، معارف دینی، اجتماعی و حتی ادبیات عامه قلم زده است. وی بر قرآن پژوهی و وعظ،
شعر نیز می گفت. استاد سید علی کمالی دزفولی آثارش را به نثری ساده، روان و همه فهم می نوشت. پاره‌ای از آثار کمالی دزفولی به چاپ رسیده است و پاره‌ای دیگر که هنوز منتشر نشده‌اند، در کتابخانه
آیت‌الله جزایری ، نماینده
ولی فقیه در اهواز، نگهداری می شود که امید است به زیور طبع آراسته شود. استاد سید علی کمالی دزفولی در واپسین روز
سال ۱۳۸۳ درگذشت.
۱. جنایات دکتر مظفر بقایی در خوزستان.
۲. هزار سخن.
۳. عزیز و نگار.
۴. قانون تفسیر.
۵. تاریخ تفسیر.
۶. قرآن و جامعه سازی.
۷. جاء الحق.
۸. عرفان و سلوک اسلامی.
۹. شناخت قرآن.
۱۰. گلستان امثال دزفولی.
۱۱. دعبل خزاعی.
۱۲. قران، ثقل اکبر.
۱۳. قرآن و مقام زن.
۱۴. مقدمه تفسیر قرآنی برای همه.
۱۵. قرآن و شعارها.
۱۶. عترت، ثقل کبیر.
۱۷. همزیستی و معاشرت در اسلام.
۱۸. قرآن و مبارزات.
۱۹. تاریخ صدر اسلام.
۲۰. قرآن و دستورات اجتماعی.
۲۱. قبسات القرآن.
۲۲. خاتم النبیین.
۲۳. شرح کفایه در ۵ جلد.
۲۴. مقدمه و تقریظ بر پاره‌ای از کتب مانند الترجمان عن المرزبان، شرح حال دعبل خزاعی، دیوان ملا تقی ناهیدی دزفولی.
۲۵. مقالاتی در دایرة المعارف تشیع و مجلاتی چون بینات آثار چاپ نشده.
۲۶. هزار سخن در شناخت اسلام.
۲۷. آیات قرآن در مثنوی.
۲۸. تفسیر قرآن برای همه در ۶ جلد.
۲۹. خرد افزا.
۳۰. دفتر خاطرات اشعار.
۳۱. نامه‌های به فرزندانم.
۳۲. چهره ی مولوی در آیینه مثنوی.
۳۳. شرحی درباره مولوی و منتخبی از ۵ هزار شعر.
۳۴. مصادر المطالب.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
